Орто анал үөрэх – АЛРОСА-ҕа үлэлииргэ үктэл

Былырыын Мииринэй эрэгийиэннээҕи тиэхиньиичэскэй кэллиэһэ уонна Саха сиринээҕи бырамыысыланнас техникума хардарыта бииргэ үлэлиир туһунан дуогабар түһэрсибиттэрэ. Орто анал үөрэх кыһалара АЛРОСА хампаанньаҕа наадалаах каадырдары тус сыаллаах бэлэмнииргэ холбоһуктаах бырайыактары олоххо киллэрэр туһунан сөбүлэспиттэрэ. Биһиги устудьуоннар Мииринэйгэ хайдах дьаһанан эрэллэрин билистибит.

Устудьуоннар үөрэх ситимнээх систиэмэтин чэрчитинэн Дьокуускайга бырамыысыланнас техникумун базатыгар сыл аҥаара устата теория кууруһун барбыттара, онтон бу сыл тохсунньутуттан салгыы Мииринэйгэ үөрэммиттэрэ. Сотору кэминэн Айхаллааҕы хайа-байытар кэмбинээт базатыгар үөрэхтэрин салгыахтара, онтон кинилэри үлэ быраактыката күүтэр. Ол түмүгэр кинилэр инникитин үлэлиэхтээх идэлэрин эрэ буолбакка, чопчу үлэлиир сирдэрин уонна хампаанньа кэлэктиибин кытары билсиэхтэрэ. Ол кинилэр үлэ хаамыытыгар түргэнник киирэллэригэр көмөлөһүөҕэ.

«Устудьуоннар Дьокуускайга үөрэхтэрин кэнниттэн биһиэхэ, Мииринэйгэ, салгыы ситиһиилээхтик үөрэннилэр. Бу сотору «Тэриллэри өрөмүөннүүр силиэсэр» оробуочай идэни ылан баран, АЛРОСА көмөтүнэн Айхаллааҕы хайа-байытар кэмбинээт отделениетыгар барыахтара. Онно кинилэри күүтэллэр. Биһиги саас Айхалга бара сылдьан ыччаттарбыт олоруохтааах хайа-байытар кэмбинээт уопсай олорор дьиэтин усулуобуйатын билсибиппит. Устудьуоннар олорор усулуобуйаны сөбүлүөхтэрэ диэн эрэнэбин: манна олорорго табыгастаах, тренажер дьоҕус саалата, сөбүгэр сыаналаах буфет үлэлииллэр уонна киһи үөрэрэ диэн, эйэҕэс-сайаҕас үлэһиттэрдээхтэр.
Айхаллааҕы хайа-байытар кэмбинээт үлэлиир былаһааккатыгар билигин устудьуоннары быраактыкаҕа бэлэмниир мастарыскыайы оҥорон бүтэрэн эрэллэр. Ону таһынан Айхаллааҕы отделение устудьуоннара массыынаны ыытарга эбии үөрэнэр уонна В, С категориялаах суоппар быраабын ылар кыахтаналларын туһугар, быйыл биһиги АЛРОСА-тан саҥа массыыналары ылбыппыт. Ыччаттар массыынаны ыытар быраабы ылалларын олус күүтэллэрин билэбин. Маннык хардарыта бииргэ үлэлэһии уонна өйөбүл көмөтүнэн бу бырайыак ситиһиилээхтик олоххо киирэригэр уонна сотору Айхаллааҕы хайа-байытар кэмбинээт үлэһит кэлэктиибэр эдэр уонна көхтөөх ыччаттар кэлэллэригэр эрэнэбин», — диэн Мииринэй эрэгийиэннээҕи тиэхиньиичэскэй кэллиэһин дириэктэрин бастакы солбуйааччы Клара Бурнашева иһитиннэрдэ.
АЛРОСА Корпоративнай университетын кытары олоххо киллэриллэр «Үөрэн уонна үлэлээ» бырайыак быһыытынан, кэллиэс устудьуоннара хайа-байытар кэмбинээт үлэһиттэринэн ааҕыллыахтара. Бастаан ылбыт идэлэринэн кинилэр үөрэнэ-үөрэнэ үлэлиэхтэрэ, истиэпиэндьийэ уонна хамнас ылыахтара. Бу устудьуоннарга олус үчүгэй көмө уонна өйөбүл буолар.
Ситимнээх үөрэтии бырайыагар Чурапчытааҕы аграрнай-тиэхиньиичэскэй кэллиэс, Сунтаардааҕы технологическай кэллиэс, Т.Г.Десяткин аатынан Саха сиринээҕи бырамыысыланнас техникума, Саха сиринээҕи суол техникума, Ньурбатааҕы техникум кытталлар.

Үөрэхтэн — быраактыкаҕа

Кэллиэс устудьуоннара үөрэх саҥа ньыматын хайдах ылыммыттарын туһунан ТА-24/11 бөлөх куратора Татьяна Касаткина кэпсээтэ:
«Мин бу ситимнээх хардарыта бииргэ үлэлээһиҥҥэ бастакы уопутум. Онон биһиэхэ үтүө саналаах, аһаҕас уонна көхтөөх ыччаттар кэлбиттэритттэн олус үөрэбин. Кинилэр олус түмсүүлээхтэр уонна бары тэрээһиннэргэ көхтөөхтүк кытталлар. Устудьуоннар кыһамньылаахтар, үлэһиттэр.Уһуйааччылар  устудьуоннарын тустарынан үчүгэй эрэ  санаалаахтар. Онон кинилэргэ барыта сатаныаҕар эрэнэбит: кинилэр кэскиллээх оробуочай идэни баһылыыллар уонна алмааһы хостуур аан дойду таһымнаах хампаанньаҕа үлэҕэ киириэхтэрин сөп. Биһиги кинилэр төрөппүттэрин кытары билсэ олоробут, үөрэххэ уонна үөрэх таһынааҕы эйгэҕэ ситиһиилэрин кэпсиибит.
Мин алтынньыга оҕолорбун атаарабын -– быраактыканы барыахтаах Айхал бөһүөлэгэр бараллар. Кинилэр мэлдьи маннык көхтөөх, айар-тутар баҕалааах буолалларыгар баҕарабын. Устудьуон олоҕо умнуллубатын».

Любомир Трофимов, Амма улууһун Өнньүөс сэлиэнньэтэ:

– Мииринэйи мин олус сөбүлээтим, ыраас, дьоҕус, олорорго табыгастаах куорат. Манна наадалаах барыта баар. Сайын айылҕата этиэхтэн кэрэ, күп-күөх. Мин оҕо эрдэхпиттэн илии үлэтин, тиэхиньикэни хасыһарбын, өрөмүөннүүрбүн сөбүлүүбүн. Ханнык баҕарар тырааныспары ыытыахпын сөп, онон үөрэхпин сөбүлээтим, ыарырҕаппатым. Убайым оробуочай идэҕэ үөрэнэн, быраап ыллаххына, үлэтэ суох хаалыаҥ суоҕа диэн сөпкө эппит эбит, ону итэҕэйдим.
Кэллиэс устудьуоннара манна киэһэ успуорт саалатыгар босхо дьарыктаналлар. Араас сиэксийэ баар буолан, хас биирдии киһи дууһата тугу сөбүлүүрүнэн дьарыктаныан сөп.

Артур Семенов, Орто Халыма куорат:

– Үөрэхпин сөбүлүүбүн. Билигин тиэхиньикэ мотуорун ыһарга уонна таҥарга дьарыктана сылдьабыт. Уһуйааччыларбыт үчүгэйдик быһаараллар, туох эмэ өйдөммөт буоллаҕына, ыйан-кэрдэн биэрэллэр. Уопсайынан, кинилэр бары наһаа үчүгэйдэр уонна киһини өйдүүллэр.
Мииринэй -– олорорго, үөрэнэргэ табыгастааах куорат. Олохтоохтор үтүө санаалаахтар уонна аһаҕас дууһалаахтар. Аан бастаан куораты үчүгэйдик билбэт эрдэхпинэ, миэхэ мэлдьи көмөлөһөллөрө. Сайын куоракка күүлэйдиирбит, доҕотторбутун кытары Култуура уонна сынньалаҥ пааркатыгар куруук сылдьарбыт. Этэргэ дылы, Мииринэй мин эрэлбин түһэн биэрбэтэ.

Алгыс Слепцов, Покровскай куорат:

– Мииринэйгэ олорор, үөрэнэр сирбит, маҕаһыыннар, сынньанар сирбит барыта чугастар. Элбэх киһи успуордунан: успуорт көхтөөх, хамаанданан көрүҥнэринэн уонна тренажерынан дьарыктанар, өй күрэһигэр кыттар. Бу барыта  устудьуоннарга босхо.
Мииринэйдээҕи кэллиэскэ уонна хампаанньаҕа бэйэлэрин дьыалаларын билэр, үрдүк таһымнаах дьон үлэлиир буоланнар, барытын чопчу быһаараллар. Мин ону сөбүлээтим. Өссө үөрэнэ сылдьан үлэҕин эрдэттэн билсиэххин, онтон үөрэҕи бүтэрэн баран тута үлэҕэ киириэххин сөбүн сөбүлээтим.

Игорь Пшенников, Өлүөхүмэ улууһун Дабаан сэлиэнньэтэ:

– Мин бу кэллиэскэ хас да идэни баһылыахха, үөрэниэххэ уонна тэҥинэн үлэлиэххэ, массыынаны ыытар быраабы ылыахха, үчүгэй хамнастаах улахан хампаанньаҕа тута үлэлиэххэ сөбүн сэргээбитим. Биһиги үлэ үөрүйэхтэрин тута ылабыт. Салгыы үөрэнэр санаалааахпын -– хампаанньа оннук кыаҕы биэрэр эбит, ол ыччакка олус туһалаах дии саныыбын.

Наадалаах идэҕэ суол аһыллар

Үрдүкү кылаас оҕолоро орто анал үөрэҕи талалларыгар төрүөт элбэх. Бастатан туран, кэллиэскэ эбэтэр техникумҥа үөрэнэн баран, илии үлэтин билэр уонна кыайар кыаахтаналлар. Иккиһинэн, үрдүк үөрэхтээҕэр кылгастык үөрэнэллэр: икки-үс сылынан хамнас аахсар идэни ылаллар. Ону сэргэ үөрэнэ-үөрэнэ үлэлээн, хамнас аахсыахха сөп. Аны туран үөрэҕи бүтэрбит хас биирдии ыччат хампаанньаҕа салгыы үлэлии хаалара сүүс бырыһыан мэктиэлэнэр. Сүрүнэ -– үлэлииргэ баҕарыаххын эрэ наада.
Ыччаттарга үөрэхтэригэр ситиһиини баҕарабыт. Аныгыскы сырыыга кинилэри кытары алмаастаах хампаанньа саҥа үлэһиттэрин быһыытынан кэпсэтиэхпит.

АЛРОСА суруйуутуттан тылбаас