Саха сирин Бүтүн Арассыыйаҕа холобур тутталлар

Бүгүҥҥүттэн саха тылын, литэрэтиирэтин, култууратын учууталларын өрөспүүбүлүкэтээҕи III сийиэһэ саҕаланна. Сүрүн мунньах Саха тыйаатырыгар буолла.

Тыйаатырга сарсыардаттан күүстээх муусука ньиргийдэ, сахалыы таҥастаах кэрэчээн кыргыттар, хотой уолаттар хас биирдии дэлэгээти уруйдуу-айхаллыы көрүстүлэр. Иккис мэндиэмэҥҥэ “Үөрэх тылын сайдар эйгэтэ” быыстапка тэрилиннэ, хаартыскаҕа түһэр ураты, сахалыы муннуктары тэрийбиттэр.

Быйылгы сийиэс үлэтэ саха суругунан литературата төрүттэммитэ 125, саха тылынан аан бастакы айымньы ааптара, Афанасий Яковлевич Уваровскай  225 сылларыгар –   бэлиэ кэмнэригэр ананар.

Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев төрөөбүт тыллары сайыннарыыга болҕомто уурулларын ыйда, Арассыыйа норуоттарын тылларын туһунан биир саҥа сокуон барылын дьүүллэһиигэ өрөспүүбүлүкэ дьокутааттара, чуолаан Ил Түмэн бэйэтин өттүттэн элбэх этиилэри киллэрдэ диэн сийиэс сүрүн сүрүн мунньаҕар эттэ. “Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр икки судаарыстыбаннай тыл тэҥҥэ тутуһуллуохтаах диэн ылыныллыыны тутуһа сатыыбын. Сокуон көҕүлээһинэ киирэригэр нууччалыы уонна сахалыы тылынан хайаан даҕаны киириэхтээх диэн үлэлээбиппит номнуо үһүс сылыгар барда. Ол гынан баран, бэлиэтиэх тустаахпыт, биһиги судаарыстыбаннай сулууспаҕа эрэ буолбакка, улуустарга саха тылын дьыала-куолу өттүгэр өссө күүһүрдүөхтээхпит, чөлүгэр түһэриэхтээхпит. Билигин сокуоннарбыт икки судаарыстыбаннай тылынан суруллар эбит буоллахтарына, уураахтар, ыйаахтар, дьаһаллар, улуустар мунньахтарын быһаарыылара эмиэ икки тылынан тэҥҥэ ыытыллыахтааҕын ситиһиэх тустаахпыт” – диэн эттэ.

Алексей Еремеев иһитиннэрбитинэн, дойду үрдүнэн үөрэх систиэмэтигэр 105 төрөөбүт тыл үөрэтиллэр, ол иһигэр 24 — үөрэҕирии тылын быһыытынан, 81 — биридимиэт быһыытынан. “Төрөөбүт тылы үөрэтиигэ саха тыла инники күөҥҥэ сылдьар. Эһиги, учууталлар күүскүтүнэн ити ситиһилиннэ. Биһигини Арассыыйа үрдүнэн холобур быһыытынан тутталлар” – диэн чорботон бэлиэтээтэ. Аҕыйахъ хонуктааҕыта Татарстан Өрөспүүбүлүкэтиттэн кэлэн анаан-минээн үөрэтэн, сөҕөн-махтайан, махтанан барбыттарын иһитиннэрдэ. Ол гынан баран, глобализация үйэтигэр куоракка эрэ буолбакка, тыа улуустарыгар эмиэ нууччалыы саҥарар оҕолор элбээбиттэрин бэлиэтиир.

“Бэйэбит өттүбүтүттэн кыах барынан усулуобуйаны тэрийэбит. Сарсын Ил Түмэн пленернай мунньаҕар 2026 сыллааҕы бүддьүөтү ылыныахтаахпыт. Онно, төһө даҕаны үп-харчы кырыымчыгын иһин, Бырабыыталыстыбаны кытта бииргэ үлэлэһэн, тылы үөрэтиигэ, сайыннарыы судаарыстыбаннай бырагырааматыгар 2025 сылтан итэҕэһэ суох үбү көрөн бигэргэтиэхтээхпит” – диэн иһитиннэрдэ.

Ийэ тылы оҕолорго иҥэрэ, күннэтэ сыраларын уура сылдьар үлэһиттэри эҕэрдэлээн туран, учууталларга үрдүк наҕараадалары туттарда.