Софья Баранова — «Моҥкуруут ийэтин» ситиһиилээхтик толордо (видео)

Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыската Софья Баранова өссө биир сонун моно-испэктээгинэн көрөөччүлэрин үөртэ.

Бэс ыйын 2 күнүгэр Чингиз Айтматов “Буурҕалаах тохтобул” (“Буранный полустанок”) айымньытыгар киирбит үһүйээнинэн   “Моҥкуруут ийэтэ” моно-испэктээк Василий Борисов туруоруутугар  аан бастаан көрдөрүлүннэ. Айымньыны Сунтаар улууһун Кутанатыгар өр сылларга саха тылын учууталынан үлэлээбит, кыраайы үөрэтээччи Трофим Кириллин тылбаастаабыта.

Үһүйээҥҥэ билиҥҥи Казахстан уонна Кытай сирдэригэр-уоттарыгар былыргы үйэлэргэ  буолан ааспыт кырыктаах сэриилэр тустарынан кэпсэнэр. Сэриигэ бас бэриннэрбит, күүстээх көрүҥнээх буойуннары ыарахан үлэҕэ туһанар «зомби» оҥостоллоро. Билиэн ылыллыбыт эр дьон өбүгэлэрин билбэт, билиммэт буолуохтарыгар диэри өйдөрүн сүтэрэллэрэ, истигэн кулутка кубулуйаллара, кинилэри «манкурт» диэн ааттыыллара. Биир итинник буойун ийэтэ Найман-Ана (артыыска Софья Баранова)  уола билиэҥҥэ түбэспитин билэн, кинини көрдүү барар… Уолун быыһаан төрүттэригэр, күннээҕи олоххо төнүннэргэ кыһаллар ийэ барахсан уонна дойдутун туһунан өйдөбүлүн  сүтэрбит уол сыһыаннарын, хараастыыларын, муҥнарын-сордорун  Софья Баранова итэҕэтиилээхтик тириэрдэр.

СӨ үтүөлээх артыыһа, Саха тыйаатырын артыыһа Куприян Михайлов испэктээк кэнниттэн санаатын үллэһиннэ:

-Биир идэлээхпит Софья Иннокентьевна Баранова-Сергучева моно-испэктээктэрин барытын көрөн иһэбин. Хатыламмат дьикти үлэлэр. Бу кэлин «Моҥкуруут ийэтин» көрдүбүт.

Баҕарбатаргын да, билиҥҥи кэмҥэ глобализм өтөн киириитин саныы түһэҕин. Бэйэн да билбэккинэн,  дьиҥнээх олохтон тэйэн интэриниэт, телевидение, смартфон көмөтүнэн сыыйа вертуальнай эйгэҕэ киирэн бэйэҕин сүтэрэн кэбиһиэххин да сөп кэмэ кэллэ.Сотору ити моҥкуруут курдук тыла суох, үгэстэри умнубут, төрдө-төбөтө суох дьон буолууһубут дуу диэн киһи дьиксинэ саныыр.

Режиссер Василий Борисов үлэлэрин эмиэ барытын көрөн иһэбин. Бэркэ өйдөһөн үлэлээбиттэр, түмүгэр киһини кэрэхсэтэр үлэ буолбут. Киһи көрө олорон арааһы бары саныыр. Кыра саалаҕа былыр олоҥхоһуту истэр курдук истиҥ-иһирэх эйгэ үөскээтэ. Софья Иннокентьевна араастаан ыллаан сэргэхситэн биэрэн истэ. Фонограмма да наадата суох курдук буолан барда.

Испэктээги көрө олорон байыаннай эпэрээссийэҕэ сылдьар, оҕолорун сүтэрбит эбэтэр бааһырбыт, доруобуйатын чөлүгэр түһэриигэ наадыйар дьоҥҥо төһөлөөх ыарахан буолуой дии саныыгын. Киһини долгутар истиҥ үлэ тахсыбыт, артыыска да, режиссер да дириҥник хорутан үлэлээбиттэр.