СҮБЭҺИТ: Бастакы тымныылар түһүөхтэрин иннинэ иммунитеты күүһүрдэбит

Саха сирин бастакы тыйыс тымныыларын,  кириип, ОРВИ, о.д.а. сыстыганнаах ыарыылар тарҕанар кэмин иннинэ иммунитеты күүһүрдэрдэргэ туһалаах сүбэлэри хомуйдубут. Ыарыылартан куотунарга, эти-сиини бөҕөргөтөргө битэминнээх, минераллардаах аһынан-үөлүнэн аһыыр улахан суолталаах. Онон бүгүн иммунитеты күүһүрдэргэ көмөлөһөр ас-үөл туһунан кэпсиэхпит.

1. Цитрустар — С витамин төрдө

С витамин – иммуннай системаҕа саамай туһалаах көмөлөһөөччүлэртэн биирдэстэрэ. Кини эти-сиини инфекцияттан харыстыыр үрүҥ хаан эттиктэрин (белые кровяные клетки) үөскүүрүн күүһүрдэр.

• Апельсин, мандарин, лимон, грейпфрут: Бу фрукталар туһалаахтарын таһынан, ураты сыттарынан киһи санаатын көтөҕөллөр.
• Сүбэ: Күҥҥүтүн биир ыстакаан лимоннаах сылаас ууну иһэртэн саҕалааҥ – бу аскыт буһарын тупсарыа уонна сэниэ эбиэ.

2. Чосунуок уонна эриэппэ луук — айылҕа антибиотиктара

Чосунуок уонна эриэппэ луук бактерияны утары дьайыыларынан биллэллэр. Кинилэр састааптарыгар аллицин диэн эттик баар, ол бактериялары уонна вирустары утары охсуһан, эти-сиини инфекцияттан харыстыыр.

• Чосунуок: Сибиэһэй чосунуок ордук киһи организмын харыстыыр уратылаах, онон салаакка, мииҥҥэ эбэтэр күн устата биир өлүүтүн сиэххэ сөп.
• Эриэппэ луук: Луугу араас бүлүүдэни бэлэмнииргэ, ону таһынан иммунитеты күүһүрдэргэ айылҕа көөнньөһүктэрин (настойка) быһыытынан туттуохха сөп.

3. Ыҥырыа мүөтэ

Мүөт – тымныйыыга көмөлөһөр эрэ буолбатах, күүстээх иммуностимуляторынан буолар. Кини антиоксиданнарынан баай уонна бактерияны утары дьайыылаах.

• Мүөт: Мүөтү чэйгэ, хааһыга эбэтэр йогуртка кутуҥ. Сүрүнэ – туһалаах эттиктэрин сүтэрбэтин наадатыгар 40 кыраадыстан үөһэ ититэр сатаммат.
• Прополис: Бу ыҥырыа өссө биир оҥоһуга, вирустары утары охсуһарга көмөлөһөр уонна иммунитеты бөҕөргөтөр.

4. Үрүҥ ас— пробиотик төрдө

Суорат йогурт уонна иэдьэгэй курдук үрүҥ астар пробиотиктарынан – оһоҕос доруобуйатын бөҕөргөтөр туһалаах бактерияларынан баайдар. Тоҕо диэтэххэ, иммуннай система сүрүн чааһынан чопчу оһоҕос буолар, онно эти-сиини араас патогеннартан харыстыыр туһалаах микробтарынан хааччыйар.

• Суорат уонна йогурт: Микрофлораны тупсарарга уонна иммунитеты күүһүрдэргэ  күннээҕи аһылыккар киллэр.
• Сүбэ: Саахар уонна араас сыт эбилигэ суох астары талар буолуҥ.

5. Балык уонна байҕал астара — D битэмиин уонна Омега-3 төрдүлэрэ

D битэмиин иммуннай система үлэтигэр олус наадалаах, онон Саха сирин уһун кыһынын усулуобуйатыгар астан-үөлтэн иҥэринэр булгуччулаах. Балык уонна байҕал астара  омега-3 сыалаах арыынан (жирные кислоты) баайдар, олор сүһүрүүнү аччаталлар уонна сүрэх доруобуйатын бөҕөргөтөллөр.

• Сыалаах балык: Бу балык көрүҥнэрэ D битэмиининэн да, омега-3 арыынан да баайдар. Нэдиэлэҕэ иккитэ аһылыккар киллэрэ сатаа.
• Сүбэ: Кэнсиэрбэлэммит балык, холобур, сардина эмиэ туһалаах.

6. Эриэхэ — битэмииннэринэн баай ас

Эриэхэлэр уонна куурдуллубут фрукталар B бөлөх битэмииннэринэн, E битэмиининэн, цинк уонна селен курдук минералларынан баайдар. Олор иммунитеты күүһүрдэллэр уонна организмы инфекцияны утары охсуһарга көмөлөһөллөр.

• Грецкэй эриэхэ, миндаль, тыква сиэмэтэ: Бу астары хааһыга, салаакка кутуохха сөп.
• Сүбэ: Кээмэйгин билэргин умнума – эриэхэлэр уонна сиэмэлэр олус калорийдаахтар, онон күҥҥэ 30–40 грамм сиэххэ сөп.

7. Хаппыыста уонна атын оҕуруот астара — клетчатка төрдө

Хаппыыста, ордук тууһаммыт хаппыыста, С битэмиининэн уонна клетчатканан баай — иммунитеты күүһүрдэргэ көмөлөһөллөр уонна ас буһуутун тупсараллар.

• Тууһаммыт хаппыыста: С битэмиининэн уонна пробиотиктарынан баай буолан, кыһын устата иммунитеты күүһүрдүүгэ эҥкилэ суох бүлүүдэ.
• Атын оҕуруот астара: Брокколи, шпинат уонна моркуоп эмиэ битэмииннэр уонна минераллар баай төрдүлэрэ буолаллар.

8. Имбиир 

Имбиир хаан сүүрүүтүн тупсарар, эти-сиини ириэрэр уонна сүһүрүүнү утары дьайыылаах. Кинини тымныйыыны уонна кирииби утары охсуһарга үгүстүк тутталлар.

• Имбиирдээх чэй: Кыратык сибиэһэй имбири мүөттээх уонна лимоннаах чэйгэ кутаҕын– бу иммунитеккын тупсарыа.
• Сүбэ: Доруобуйаны бөҕөргөтөргө имбири мииҥҥэ, соуска кутуохха сөп.

Иммунитеты күүһүрдүү – эмп-том эрэ буолбатах, букүннээҕи аһылыккар өйдөөн-дьүүллээн сыһыаннаһыы. Бу судургу уонна баар астары аһылыккар киллэрэн, эн уһун кыһын устата эти-хааны эрчийэн, чэгиэн-чэбдик туруктаах көрсөргө бэйэҥ организмыҥар көмөлөһөҕүн. Чэгиэн буолуҥ!