СҮБЭҺИТ: Хаан кутуу ньымата

Share

Идэһэ кэмэ сотору саҕаланыа. Ону кытта хас биирдии саха ыалыгар сибиэһэй эти сиир дьоро күннэр үүнүөхтэрэ. Бүгүҥҥү сүбэ эдэр хаһаайкаларга хааны кутан буһарыыга ананар.

Ынах уонна сылгы хаанын оһоҕоско кутан бэлэмнээһин ордук тэнийбит ньыманан буолар. Былыр-былыргыттан күн бүгүнүгэр диэри хааны икки көрүҥҥэ араараллар: субайга уонна хара хааҥҥа.

Хаартыска: СИА

Субайы сылгы, ынах хааннарыттан ылыллар. Хааны кутуох иннинэ туттар тэрили үчүгэйдик бэлэмнииллэр. Кутуллубут хааны угарга анал нэлэгэр миискэ, 250 мм уһуннаах хатыллыбыт сап, 120 мм уһуннаах кураанах тиит мастан эбэтэр хатыҥтан оҥоһуллубут үтэһэ баар буолуохтаах. Сылгы хаанын эмалированнай иһиккэ кутан, быыстаах гына хаппахтаан баран, биир эбэтэр балтараа суукка сөрүүн сиргэ сөҥөрдө туруоруллар. Хаан булкуллуо, хамсатыллыа суохтаах. Итинник туруоруллубут хааны нэлэгэр хамыйаҕынан үрдүгэр тахсыбыт дьэҥкир хаанын холбуйаллар. Холбуйуллубут 5 ыстакаан хааҥҥа 4 ыстакаан үүт кутуллар уонна бэйэ сөбүлүүрүнэн туус эбиллэр. Үчүгэйдик ыраастаммыт, сууйуллубут оһоҕоһу үрэн, бэрэбиэркэлээн, сыалаах өртүн ис өртүгэр тиэрэн баран ити бэлэмнэниллибит хааны кутуллар. Ылыллыбыт оһоҕос биэс гыммыт үһүгэр сөп түбэһэр гына кутуллуохтаах. Оһоҕостоох хааны илиинэн оргууй имэрийэн салгынын таһаарыллар уонна эрийэ тутан баран үтэһэни анньан туттарыллар, сабынан баайыллар. Бэлэм кутуллубут хааны оргуйа турар ууга угуллар, уот наһаа күүстээх буолуо суохтаах. Ууну туустуур ордук. Хаан буспутун-буспатаҕын илиинэн тутан билиллэр. Буспут хаан баттаатахха бэрдийбит курдук ыарыыр, оччоҕуна биилкэ уһугунан сэрэнэн тэһиллэр. Буспут хаантан дьэҥкир сүмэһин тахсар.

Буһарыллыбыт хааны ууттан таһаараат, кыратык сойутаҕын. Ити кэнниттэн үтэһэтин уонна баайыытын быһан быраҕыллар. Хааны улахан бүлүүдэҕэ ууран баран төгүрүк эбэтэр ньолбуһах гына халбаһылыы быһыллар. Үчүгэйдик оҥоһуллубут субай сырдык өҥнөөх ньалҕаархай буолар.

Хааны сылаастыы остуолга биэрэр ордук табыгастаах. Дьиэ кэргэҥҥэ улахан гына бысталаан анал тэриэлкэлэргэ ууран өлүүлүү-өлүүлүү биэрэр ордук. Ити хаан сылааһын уһуннук тутарыгар көмөлөһөр. Субайы ынах хааныттан ылыы эмиэ итинник оҥоһуллар.

Хара хааны субайдаабакка аҕыйах чаас туруора түһээт, сиидэҕэ эбэтэр маарылаҕа кутан убаҕаһын ылыллар, 5 ыстакаан хааҥҥа 4,5 ыстакаан үүт кутуллар. Хара хааҥҥа күөх луугу эбэтэр чесногу эбиллэр. Минньигэс буоларын наадатыгар ынах ис сыатын кырбаан кутуллар. Кыһыҥҥы бириэмэҕэ оһоҕоско кутуллубут хааны тус-туспа ууран тоҥоруллар. Тоҥорууну салапаан мөһөөччүккэ оҥорор ордук. Тоҥмут хаан сүрдээх кэбирэх буолар, ол иһин мөһөөччүк  алдьамматыгар көмөлөһөр.

What’s your Reaction?
+1
3
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
1
+1
0

Recent Posts

  • Байыаннай эпэрээссийэ
  • Сонуннар

Байыаннай дьайыы кыттылаахтарыгар психологическай көмөнү оҥоруу үлэтэ салҕанар

Саха сиригэр байыаннай дьайыы кыттылаахтарыгар уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр психологическай көмөнү оҥоруу үлэтэ салҕанар. Ааспыт нэдиэлэҕэ…

9 минут ago
  • Байыаннай эпэрээссийэ
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Родимир Максимов Ытык Күөлгэ үөрэммит оскуолатыгар сырытта

Дмитрий Петров аатынан Ытык Күөл 2 №-дээх оскуолата сахалартан соҕотох Албан Аат Уордьанын толору кавалера…

23 минуты ago
  • Сонуннар
  • Үөрэх

4,5 тыһыынча устудьуон Бэрэсидьиэн академиятыгар үөрэнэр

Алтынньы 17-18 күннэригэр РФ Бэрэсидьиэнин иһинэн норуот хаһаайыстыбатын уонна судаарыстыбаннай сулууспа  Арассыыйатааҕы академиятын (РАНХиГС) устудьуоннара…

54 минуты ago
  • Быһылаан
  • Сонуннар

Уулуссаҕа оҕону кырбаабыт эр киһиэхэ холуобунай дьыала тэрилиннэ

Дьокуускайга Стадухин аатынан уулуссаҕа 14 саастаах уолу кырбаабыт 45 саастаах эр киһиэхэ холуобунай дьыала тэрилиннэ.…

1 час ago
  • Сонуннар
  • Сүрүн

Ил Дархан  Ил Түмэн спикерин кытары көрүстэ

Алтынньы 18 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев уонна СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн)…

1 час ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Арассыыйаҕа нэдиэлэ устата ордук үрүҥ ас сыаната үрдээтэ

Ааспыт нэдиэлэттэн Арассыыйа үрдүнэн ордук үрүҥ ас сыаната үрдээтэ. Алтынньы 8-14 күннэригэр дойдуга сыана хайдах…

2 часа ago