Турцияҕа 80-ча сыл иһигэр хатыламматах улахан сир хамсааһына буолла

Бэҕэһээ, олунньу 6 күнүгэр, Турция уонна Сирия оройуоннарыгар 6,5-7,7 магнитудалаах сир хамсааһыннара буоллулар. Турция соҕуруулуу-илин сытар уон провинцията, Сирия биэс оройуона эмсэҕэлээтилэр.

Сир хамсааһыннарыгар Турция Өрөспүүбүлүкэтин уон провинцията, Кахраманмараш, Килис, Дийарбакыр, Адана, Османийе, Газиантеп, Шанлыурфа, Адыйаман, Малатья уонна Хатай, эмсэҕэлээтэ. Улаханнык Кахраманмараш куораты таарыйда. Турция ыксаллаах быһыыны-майгыны сэрэтиигэ уонна туоратыыга управлениета иһитиннэрбитинэн, бэҕэһээ киэһэ 20 чаастааҕы дааннайынан, 1650-тэн  тахса киһи суорума суолламмыта, 11100-тан тахса киһи эчэйбитэ, 3741 эбийиэк алдьаммыта билиннэ. Өлбүт уонна эчэйбит киһи ахсаана чаас аайы эбиллэ турар.

Турция бэрэсидьиэнэ Реджеп Тайип Эрдоган бу сир хамсаанынын 1939 сылтан  бэттэх хаһан да хатыламматах улахан сир хамсааһына диэн иһитиннэрдэ. Ити сылга Эрзинджан оройуонугар эмиэ улахан сир хамсааһына буолан, 32 тыһыынчаттан тахса киһи суорума суолламмыт, 100 тыһыынчаттан тахса киһи эчэйбит.

Билигин Турция көрдүүр-быыһыыр бары тэрилтэлэрэ, мэдиссиинэ үлэһиттэрэ, байыаннайдар эмсэҕэлээбит оройуоннарга күнүстэри-түүннэри үлэлииллэр. “Билигин көрдүүр-быыһыыр этэрээттэр, байыаннайдар эмсэҕэлээбит провинцияларга үлэлии сылдьаллар. Кинилэр састааптарыттан барыта 9000-тан тахса киһи хабылынна”, — диэн иһитиннэрэр бэрэсидьиэн Реджеп Тайип Эрдоган бэйэтин саайтыгар.

Сир хамсааһына буолбут сирдэригэр сылаас балааккалар турдулар. Эмсэҕэлээбит дьоҥҥо аһынан-таҥаһынан, туттар малынан, харчынан көмөлөһүүгэ дойду үрдүнэн анал кииннэр, ону таһынан хаан туттарыытыгар бары куораттарга пууннар аһылыннылар. Олунньу – Турцияҕа саамай тымныы ый. Ону ааһан бу эмсэҕэлээбит оройуоннар өрөспүүбүлүкэҕэ саамай тымныыларынан биллэллэр. Бэҕэһээ бу оройуоннарга хаардаах, ардахтаах, тыаллаах этэ. Онон таас дьиэлэр сэмнэхтэриттэн дьону быыһыырга уустуктары үөскэтэр.

Олорор дьиэлэри таһынан үгүс сиргэ суол-иис алдьанна. Бу куораттарга барар трассалар сабылыннылар. Газиантеп, Адана, Кахранмараш аэропуортара рейстэрин тохтоттулар. Бу күннэргэ анал рейстэр эрэ көтүөхтэрэ. Олорор дьиэлэри, социальнай эбийиэктэри, суолу-ииһи таһынан историческай эбийиэктэр суулуннулар. Сир хамсааһынын түмүгэр Газиантеп ЮНЕСКО испииһэгэр киирбит түҥ былыргы кириэппэһэ алдьаммыт. Бу кириэппэс аан бастакытын II-III үйэлэргэ ахтыллыбыта историяҕа суруллан хаалбыта баар. Маны таһынан Сирияҕа ЮНЕСКО өссө биир эбийиэгэ – Алеппоҕа баар цитадель алдьаммыт.

Итини таһынан сир хамсааһына буолбут пуортарыгар таһаҕаһы тиэммит суудуналар эмсэҕэлээтилэр. Холобур, Искендерун пуортугар контейнердар суулланнар, баһаар бара сырытта. Бу пуорт таһаҕаһы, контейнердары, ньиэби таһар суудунулары кытары үлэлиир.

Турцияҕа бэҕэһээ сарсыардаттан тас дойдулар тута көмөҕө кэллилэр. Бэҕэһээ 50 дойду көмөлөһөрүн биллэрбитэ. РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Турция олохтоохторугар кутурҕанын иһитиннэрэн туран, Арассыыйа көмөҕө кэлиэҕин туһунан эппитэ. Кини этиитинэн, бэҕэһээ Арассыыйаттан 100 киһилээх анал бөлөх сир хамсааһына буолбут оройуоннарыгар көппүтэ. Ол иһигэр РФ ыксаллаах быһыы-майгы министиэристибэтин аэромобильнай балыыһата. Быыһааччылар, мэдиссиинэ үлэһиттэрэ миэстэтигэр тиийэн, көмөнү ыытыахтара.

Билиҥҥитэ Арассыыйа олохтоохторо эмсэҕэлээбиттэрин туһунан иһитиннэрии РФ посольствотыгар суох. Саха сирин Турцияҕа баар ассоциацията: “Биһиги биир дойдулаахтарбыт үгүстэрэ сир хамсааһыныттан тэйиччи баар оройуоннарга олороллор. Бары сибээспитин тута олоробут”, — диэн иһитиннэрэр.

Турцияҕа биир нэдиэлэ кутурҕан биллэрилиннэ. Олунньу 12 күнүгэр диэри Турция былааҕын түһэриэҕэ. Үөрэх миниистирэ Махмут Озер өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн бары оскуолаларга каникул өссө биир нэдиэлэ уһуурун иһитиннэрдэ. Санатан эттэххэ, бу нэдиэлэттэн Турцияҕа үөрэх саҕаламмыта, оскуолаларга кыһыҥҥы каникул түмүктэммитэ. Сорох оройуоннарга үрдүк үөрэх кыһаларын каникуллара эмиэ уһаан биэриэҕэ.

Хаартыскалар «Анадолу» агентство сайтыттан туһанылыннылар.