Тыл сыыппара нөҥүө чөл хааларын ситиһэр соруктаах үлэлииллэр

Бүгүҥҥүттэн Дьокуускай куоракка “Цифровой алмаз” пуорум саҕаланна. Пуорум иитинэн “Тыллары оҥоһуу өй технологиятын туһанан чөл хаалларыы” диэн сиэссийэ буолан ааста.

Күн бүгүн оҥоһуу өй күннээҕи олохпутугар олус күүскэ киирэн эрэр, сайдар. Манна аангылыйа, кытай, нуучча тыла хото көрдөрүллэр, туһаныллар эбит буоллаҕына, саха тылыгар, аҕыйах ахсааннаах норуоттар тылларыгар болҕомто ууруллан эрэрэ үөрдэр. Саха тыйаатырын дьоҕус саалатыгар спикердары – судаарыстыбаннай былаас, биисинэс, үөрэх тэрилтэлэрин бэрэстэбиитэллэрин тутан олорон, оҥоһуу өйү туһанан тыл сайдыытыгар оҥорбут бырайыактарын билистибит, инники соруктарын иһиттибит.

М.К.Аммосов аатынан ХИФУ вычислительнай-технология уонна оҥоһуу өй лабаратыарыйатын салайааччыта Сергей Степанов ийэ тылбыт, култуурабыт чөл хааларын туһугар үлэ ыыталларын үллэһиннэ. “Арассыыйа норуоттарын дьиэтэ” тэрилтэ тылга бырайыактарын олоххо киллэриини өйүүр салаа начаалынньыга Фериде Арония: “Тыл салаата 2022 сыллаахха тэриллибитэ. Онтон ыла дойдуга тыллары өйүүр соруктаах улахан бырайыактары олоххо киллэрэбит. Сүрүн хайысхаларынан култуура, үөрэх, сыыппара буолар, болҕомтону тыллары сыыппараҕа киллэриигэ уурабыт.

Былырыын Арассыыйа норуоттарын тыллара информация эйгэтигэр туругун кэтээн көрбүппүт. Түмүк кэккэ боппуруостары үөскэппитэ. Сорох тыллар олус үчүгэйдик хааччыллан олороллоро көстүбүтэ, ол иһигэр, төһө да уустуктардааҕын иһин саха тыла”,  – диэн бэлиэтиир. Кинилэр тыл балаһыанньатын тупсарар, тэҥниир, сайыннарар соруктаах араас тэрээһиннэри ыыталлар, бырайыактары өйүүллэр.

“Аяна” бырайыак салайааччыта Николай Апросимов дьон-сэргэ сэҥээриитин ылбыт чопчу бырайыактары кэпсээтэ. Итини тэҥэ, “Умный чум в Красноярске” диэн бырайыактаахтарын, кулун тутарга миэстэтигэр тиийэн хайдах үлэлиирин бэрэбиэркэлээн көрүөҕүн иһитиннэрдэ.

Саха сиринээҕи национальнай бибилэтиэкэ үлэтин күн бүгүн дьон чопчу туһана сылдьар буолан киэҥник биллэр, биһирэнэр. Олортон биирдэстэринэн “Саҥа-сурук” буолар. Бу уонна да атын бырайыактарын туһунан бибилэтиэкэ генеральнай дириэктэрин солбуйааччы Василий Борисов сырдатта.

Култуура уонна духуобунай сайдыы миниистирин солбуйааччы Мария Турантаева:

— Бу ыытыллыбыт былаһаакка олус интэриэһинэй уонна сэргэх буолла. Бу, биир сыанаҕа, хаһыс да сылын үлэлиир, тэрийбит бырагыраамалары көрдүбүт. Маннык бииргэ тутуһан үлэлээтэхтэринэ саха, аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар тылларыгар олус туһалаах буолсу, болҕомто уураллара үчүгэй. Оҥоһуу өй ити бары үлэлэрэ олоххо киирэн иһэрэ уонна биир сиргэ түмүллэрэ дьон-сэргэ күннээҕи олоххо туттарыгар, саха тылын учууталларыгар улаханнык туһалыах этэ.

Тус бэйэм ити этиилэри барыларын сэргии иһиттим. Национальнай бибилэтиэкэ үлэтэ үчүгэйдик көстөр, библиотечнай систиэмэ бүтүн Саха сирин үрдүнэн барытынан тарҕанан турар 500-тэн тахса бибилэтиэкэ үлэлиир, онон дьоҥҥо-сэргэҕэ тиийэ турар. Биир даҕаны киһи мин маны туттар кыаҕым суох диэбэт, интэриниэт баар сиригэр барытыгар үлэлиир, — диэн пуорум иитинэн санаатын үллэһиннэ.

Людмила Попова хаартыскаларга түһэриитэ