Салгыы
Үтүө түмүктэр уонна саҥа соруктар

Үтүө түмүктэр уонна саҥа соруктар

30.12.2024, 11:00
ХААРТЫСКА СӨ ЭКОЛОГИЯҔА, АЙЫЛҔАНЫ ТУҺАНЫЫГА УОННА ОЙУУР ХАҺААЙЫСТЫБАТЫГАР МИНИСТИЭРИСТИБЭТИН АРХЫЫБЫТТАН ТУҺАНЫЛЫННА.
Бөлөххө киир:

Киһи олох олорорун устата үлэлиир

Тус бэйэтигэр, тулалыыр эйгэтигэр,
Үлэ иилии эргийэр эн күҥҥүн,
Үлэ, үлэ эрэ арыйар эн кимҥин.
Үлэнэн оҥоһуллар уйгу,
Үлэнэн салаллар саргы.

                                       (Саргы Куо).

 

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатыгар министиэристибэ бу күннэргэ мунньаҕа буолан ааста. Тэрээһиҥҥэ тэрилтэ үлэтин түмүгүн таһаардылар уонна кэлэр сыллааҕы соругун бэлиэтээтилэр. Мунньахха ситэриилээх былаас уорганнарын бэрэстэбиитэллэрэ экологтар, ойуур хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ кытыннылар. 

Тэрээһинтэн кылгастык

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын Бэрэс­сэдээтэлин солбуйааччы Ольга Балабкина киирии тылы этэригэр, ааһан эрэр сыл Ил Дархан Айсен Николаев ыйааҕынан быһаарыллыбыт саҥа боломуо­чуйаны олоххо киллэриллэн тустаах министиэристибэҕэ ураты суолталаах буолла диэн бэлиэтээтэ. Чуолаан, 2035 сылга диэри булт хаһаайыстыбатын сайыннарыы кэнсиэпсийэтэ бигэргэммитэ, онно Саха сирин булчуттарын оруолларын уонна да атын сүрүн ыйытыылар тустарынан быһаарыллар.

Бу кэнсиэпсийэҕэ булчуттар бырааптара эрэ туһунан буолбакка, бу эйгэҕэ судаарыстыбаннай стратегияны быһаарыы киирэр. Саамай сүрүнэ – Саха сиригэр булчут диэн кимин-тугун уонна биһиги тыйыс сирбитигэр, тулалыыр эйгэҕэ оруо­лун  өйдөтүү буолар. Маннык кэнсиэпсийэ хоту сиргэ олорор дьон олоҕун уратытын, усулуобуйатын учуоттаан оҥоһулунна. Тэрээһиҥҥэ бу туһунан элбэхтик этилиннэ, саҥа ха­­йысхалар торумнаннылар.

Түбүктээх үлэ түмүгүн таһаа­рыы кэмигэр мэлдьи буоларын курдук, бастыҥ үлэлээхтэр, ураты көрдөрүүлээх туруу үлэһиттэр бэлиэтэнэр үгэстээхтэр. Ол сиэринэн тэрээһин чэрчитинэн министиэрис­тибэ араас салааларыгар үлэ­лиир бастыҥ үлэһиттэр наҕараадаланнылар. Бэйэлэрин үлэлэрин хайысхатынан үрдүк көрдөрүүнү ситиспит бастыҥ үлэһиттэр федеральнай, биэдэмистибэннэй, судаарыстыбаннай уонна бырабыыталыстыба наҕараадаларын ыллылар.

Кэнники сылларга СӨ экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур харыстабылыгар миниис­тирэ Евгений Перфильев эппитин курдук, ойууру баһаар­тан харыс­тыырга үбүлээһин биллэрдик улаатта. Ол курдук быйыл өрөспүүбүлүкэ 1,35 млрд солк. тыырбыт, оттон кэлэр сылга ойуур баһаарын хонтуруоллууру тупсарарга саҥа авиа отделениелары аһара былааннанар.

Ону таһынан, «Полет стерха» аан дойдутааҕы көтөрдөр обсерватордарын тутуу ыытыллыаҕа. Бу кыталык курдук сэдэх көтөрдөрү харыстыырга, төрүүр-ууһуур усулуобуйаларын тэрийэргэ туһуланыаҕа.

Итини таһынан, ааһан эрэр сылга Саха сиригэр экологияҕа сыһыаннаах, тулалыыр эйгэни тупсарыыга, ыраастааһыҥҥа, көҕөрдүүгэ элбэх тэрээһин ыытыллыбытын бэлиэ­тиир тоҕоостоох. Кэлэр сылга минис­тиэристибэ олохтоох уопсастыбаннай холбоһуктары кытары салгыы үлэни ыытар былааннаах.

Саҥа технологиялар

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур хаһаайыс­тыбатыгар министиэристибэтин киэҥ далааһыннаах сыллааҕы мунньаҕын чэрчитинэн «Авиалесоохрана» тэрилтэ «Арассыыйа – мин устуору­йам» историческай пааркаҕа айылҕа харыстабылыгар куттал суох буолуутун хааччыйыыга саҥа технологиялары туһаныыга аналлаах быыстапканы тэрийдэ.

«Авиалесоохрана» тэрилтэ баһаарынай парашютис­тар ойуур баһаарыгар кэтэр таҥастарын, туттар сэбиргэллэрин, салгын аалыттан түһэр тэриллэрин, оттон «Якутлесресурс» тэрилтэ баһаа­ры умуруорар оборудованиетын, инвентарын, о.д.а. тэриллэрин көрдөрүүгэ туруорбуттар.

Быыстапкаҕа ойуур баһаарын кэтээн көрөр бырайыактар, ол иһигэр IT-технологиялары билиҥҥи бириэмэҕэ чопчу көрдөрөр камералары туһаныы көрдөрүллүбүттэр. 2024 сылга ойуур баһаарын түргэнник быһаарарга 20 улууска маннык кэтээн көрөр оборудованиелар туруоруллан туһаныллыбыттар. Экология министиэристибэтин тэрилтэлэрэ – «Якутлесресурс», «Авиалесоохрана» уонна Айылҕа ураты харыстанар сирдэрин уонна пааркаларын дириэксийэтэ быыстапкаҕа бэйэлэрин бырайыактарын уонна эспэнээттэрин көрдөрдүлэр.

«Бу биһиги ойуур олордорго бэлэмнэммит кыракый бэрдьигэстэрбит. Эспэримиэммит ситиһиилээхтик түмүктэнэн, бырайыакпытын кэҥэтэн эрэбит. Үүнээйибитин олордорго тэпилииссэ атыыластыбыт, кулун тутарга улуустарга уонна Дьокуускай куоракка туруор­туохпут. Оттон ыам ыйыгар бэс сиэмэтин олордуох­пут. Мастары олордоо­рубут ­анаан-минээн улуустартан  бэс, харыйа, тиит, сыалаах мас туорахтарын хомуйбуппут, онтон сиэмэ ылбыппыт. Эһиил күһүн үүннэрбит мастарбытын өрөспүүбүлүкэ бүттүүнүгэр үүннэриигэ туһаныахпыт», – диэн «Якутлесресурс» оҥорон таһаарыыга отделын үлэһитэ Илья Соловьев санаатын үллэһиннэ.

Санатан этэххэ, Саха сирэ быйылгы сылга дойду үрдүнэн ойууру чөлүгэр түһэриигэ бастыҥынан буолбута. Уопсайа 203,5 тыһыынча га иэннээх тыаҕа мас олордуллубута.

«Якутлесресурс» бастыҥ үлэһиттэрэ

Эппиппит курдук, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатыгар ми­­нистиэристибэтин араас салааларын уонна «Якутлесресурс» таһаарыылаахтык үлэлии сылдьар бастыҥ үлэһиттэрэ бэлиэ­тэннилэр.

Ол курдук үрдүк наҕарааданы үтүө түмүктээх үлэлэрин иһин ыллылар:

– Слепцов Авксентий Ива­нович, «Якутлесресурс» тэрилтэ Хаҥалас улууһунааҕы филиалын дириэктэрэ, Ил Түмэн Бочуотунай грамотатынан наҕараадаланна.

– Самсонов Вадим Дмит­риевич, Ойуур хаһаайыстыбатын салалтатын ойуур харыстабылын уонна көмүскэлин 1 категориялаах инженерэ, РФ Федеральнай Мунньаҕын Федерациятын Сэбиэтин сенатора Сахамин Афанасьев Махтал суругунан бэлиэтэннэ.

– Захаров Алексей Влади­мирович, «Якутлесресурс» тэрилтэ Үөһээ Бүлүү улууһунааҕы филиалын дириэктэрэ, СӨ «Гражданскай килбиэн» бэлиэнэн наҕараадаланна.

– Терехов Афанасий Васи­льевич, Үөһээ Бүлүү улууһунааҕы филиалын ойуур харыстабылын уонна көмүскэлин 1 категориялаах инженерэ, РФ Айылҕа харыстабылын министиэристибэтин «Почетный работник леса» түөскэ кэтиллэр бэлиэтин ылла.

Бу наҕараадалар «Якут­лесресурс» үлэһиттэрин үлэлэригэр бэриниилээхтэрин уонна үрдүк таһымнаахтарын туоһулууллар, чаҕылхайдык көрдөрөллөр. Ол аата өрөспүүбүлүкэ иннигэр турар айылҕа харыстабылын кыһалҕаларын көдьүүстээхтик быһаарарга эрэли үөскэтэллэр.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
Бары сонуннар
Салгыы
2 января
  • -52°C
  • Ощущается: -52°Влажность: 64% Скорость ветра: 0 м/с

Сообщить об опечатке

Текст, который будет отправлен нашим редакторам: