Салгыы
Донбасска – 20 күн (иккис чааһа)

Донбасска – 20 күн (иккис чааһа)

Ааптар:
25.12.2022, 11:00
Бөлөххө киир:

«Донбасска — 20 күн»  бастакы чааһын манна киирэн аах.  

Гуманитарнай таһаҕас кэллэ

Эрдэттэн сэрэтэн-сэрэтэн соҕуруу чертановоларбыт дьэ тиийэн кэллилэр. Москва бу префектурата (биһиэнинэн, Управата) 18 мөлүйүөннээх гуманитарнай көмө аҕалбыт диэн буолла. Тоҕо элбэҕэй. Таһыахпыт, илдьиэхпит диэн буолла. Манна чертановалар эрэ буолбакка, “Личность” диэн пуонда, ханнык эрэ ырыаһыттар бөлөхтөрө эҥин баар эбиттэр. Биһиэхэ холоотоххо, таҥастара-саптара оһуобай, сэриигэ баран эрэр дьон курдуктар – барыларыгар биир тэҥ камуфляж көстүүм, “Z”, “V”, “Wagner” шевроннар…

Сорохтор Мариупольга кэнсиэрдии хаалаллар диэн буолла, биһиги сахалартан үс буолан – Василий Попов (старшайбыт), Андрей Неустроев таһаҕас сүөкэһээччинэн икки тэҥ «Hyundai Starex» микро-оптуобустарга олорсон Волновахаҕа айаннаатыбыт. Барсыан баҕалаах уолаттар элбэх этилэр гынан баран, миэстэ аҕыйах буолла. Биһиги “Спартак” гуманитарнай кииммит фургон-уазига кинилэр таһаҕастарын тобус-толору тиэннэ.

Волноваха

Дмитрий Христов, “Личность” көмөлөһөр пуонда дириэктэрэ «Starex» инники кириэһилэтигэр олорон иһэр. Гуманитарнай таһаҕаска харчыны хайдах хомуйбутун кэпсии иһэр. “Люди сразу дают, некоторые миллионами” диир. Элбэх кыахтаах табаарыстаах быһыылаах. “Мавик” квадрокоптердары, “Кенвуд” араас­сыйалары, куулунан наскыны, берцылары, термобельелары аҕалбыт. “Марльборо” сигарета­лаах дьааһык, “Блэк Дэниелс” вискилар кытары көстөллөр. “Все для фронта, все для победы” диэни сотору-сотору хатылыыр.

Мариупольтан тахсан баран, өр гымматыбыт, икки чаастан ордугунан, урукку “жовто-блакитнай” өҥү уларытан маҥан, күөх, кыһыл Арассыыйа триколорунан кырааскаламмыт “Волноваха” диэн сурук көһүннэ. Айаны этэр буоллахха, бу диэки суоллара көбүс-көнө, кэп-кэтит. Кэлиҥҥи бойобуой дьайыылар кэннэ өссө өрөмүөннэммит. Оттон нэһи­лиэнньэлээх пууннары ылар буоллахха, букатын туорааҕы ыспыт курдук элбэхтэр (каартаҕа да көрөргүт буолуо. Манна биһиэхэ сорох улуустарга 60-70 км айаннаан баран биир да нэһилиэги көрүмүөххүн сөп. Антах 5-10 км буола-буола дэриэбинэлэр, куораттар. Ол иһин сэрии хаамыыта бытаан буолуон сөп.

Сапыраапкаҕа көрсүһүү

Волновахабытыгар эргиллэн кэлиэххэ. Дэриэбинэҕэ киириигэ Христов массыынаны сапыраапкаҕа тохтотто, эрдэттэн төлөпүөнүнэн болдьоспут дьоно кэтэһэн тураллар эбит. Хара өҥнөөх, тэпсиллэн бүппүт көрүҥнээх, эргэ “Мерседес” иһиттэн байыаннайдар тахсан кэллилэр. “Калаштарын” тута сылдьаллар, бэйэлэригэр тупсаҕай гына изоленталаабыттар, кы­­рааскалаабыттар, тупсарбыттар аҕай. Куустуһуу, сигарета уматтыы буолла (манна табахтаабат киһи диэни көрбөтүм кэриэтэ), багажник арыллан баһыылкалар хостоннулар.

Байыаннай чаастарга баһыылкалары ыытыы, тиэрдии тиһигэ ситэри-хотору оҥоһулла илик, сэбиэскэй киинэлэргэ көстөр курдук байыаннай-полевой почталар билигин тэриллэ иликтэр. Ол иһин, ким барарын истиһэн са­­каастаһаллар уонна итинник болдьоһон, көрсүһэн тиэрдэллэр. Хата, дьолго, бу АЗС-ка тохтобул кэмигэр саха уолун көрүстүм. “Жигулиттан” байыаннай таҥастаах, мааскалаах, сүүһүгэр “Армитек” банаардаах азиат уол тахсан кэлэн төлүүр сир диэки барда. Саха буоларын хараҕыттан биллим. Чугаһаан, “дорообо” диэбиппэр соһуйда, миигин тувин дуу дии санаабыт үһү. Ньурба буоларын кэпсээтэ, Андрей, кини, мин буолан хаартыскаҕа түстүбүт. Сахаларга эҕэрдэ ыытта, туохха да улаханнык наадыйбаттар эбит, “биһиги хайаан да кыайыахпыт” диэтэ. Аатын ыйыта сатаабатаҕым (фроҥҥа оннук этикет суох, бары позывнойдарынан эрэ билсэллэр, уонна, уопсайынан кистэнэ сылдьаллар, мааскаларын үгүстэр устубаттар.) Кэлин Саха сиригэр төннөн кэлэн ньурбатааҕы та­­баарыстарбыттан ыйыталаһан билбитим, Максим диэн Күндээдэ уола эбит. Этэҥҥэ сылдьан төнүннэр ханнык…

Байыастар

Сапыраапкаҕа ылсыы-бэрсии кэннэ дэриэбинэбитигэр киирдибит. Манна эмиэ блокпоһу ааһаҕын. “Гражданкаттан” при­фронтовой куораттарга тиийбит киһи маҥнай блокпост элбэҕин бэлиэтии көрөр. Блокпост диэн – суол ортотугар бетоннай дот турар, массыына бытааран эри­йэ-буруйа ааһарын хааччыйар бетоннай билиитэлэр уонна 5-6 аптамааттаах байыас.

Волновахаҕа киирэн “Длин­ный” диэн позывнойдаах хамандыыр олорор дьиэтин көрдөөн буллубут. Букатын эрэһэ курдук буолбут боруоталаах, уруккута, сүрдээх сэнэх олбуор, дьиэ эбит. Бэрт уһуннук сээкэйдэри хостоо­тубут, туттардыбыт. Салгыы манна бэйэлэрэ түҥэтэллэр быһыы­лаах. Мин бэйэм аҕалбатах та­­баарым, таһаҕасчыт эрэ быһыытынан сылдьар буолан, соччо токкоолоспотум. “Длинный” табаарыһа “Электрик” сүөкэстэ, кини ордук квадрокоптерга (100 тыһ. солк.) үөрдэ. “Вот это нужная вещь” диэмэхтиир. Билиҥҥи сэрии манныга суох барбат эбит. Разведкаҕа баралларыгар сотору-сотору көтүтэн, иннилэрин 1-2 килэмиэтири көрө-көрө хаамаллар эбит. Эбэтэр оборуонаҕа олорон эмиэ сотору-сотору көтүтэн, өстөөх кэлэн эрэрин-суоҕун, балаһыанньаны көрөллөр. Иккис саамай наадалаахтара – тепловизор (130 тыһ. солк.) диэн устуука. Оборуонаҕа кэмиттэн-кэмигэр түүн да, күнүс да иннилэрин “сканируйдуу” олороллор. Үөмэн иһээччилэр баар буолаллар үһү.

Саамай кыһыылааҕа диэн, сүүһүнэн тыһыынчалаах тиэхиньикэлэрин кэбирэхтик алдьатан кэбиһэр түгэннэрэ элбэх эбит – ардахха сытыйар, тоҕо түһэрэллэр. “Билигин чехолугар угуом дии олордоххуна, аттыгар миинэ эстэр, туох ааттааҕы барытын “үрэн” кэбиһэр. Тиэхиньикэ оннук алдьаммыт түгэнэ элбэх, эдэр уолаттары дьалаҕай буолумаҥ диэн үөрэтэ сатыыбыт диир. Саллааттар биһиэхэ сэрии олоҕуттан араас ынырык, сороҕо күлүүлээх да түгэннэри кэпсээтилэр. Көрө-күлүүтэ суох сылдьар табыллыбат буоллаҕа.

Саллааттар “трофей” диэни мунньуналлар эбит. Өстөөхтөртөн устубут шевроннарын ылан иһэллэр, докумуоннарын командованиеҕа туттараллар. Биһигини кытта кэпсэтэ түһэн баран “Длинный” тахсан барда, “я на вечернюю планерку” диэтэ. Отделениелар хамандыырдара киэһэ аайы мустан былааннаһаллар, бу оборуона кэмэ буолан чуумпу соҕус. Саллааттар “үс-үскэ” үлэлииллэр. Ол аата, үс күн позияцияҕа (окуопаҕа) сыталлар, үс күн дэриэбинэҕэ сылдьаллар. Кофе иһэрдибиттэригэр махтанан, кыайыыны баҕаран, илии тутуһан баран тахсан бардыбыт.

Массыыналаах уолаттар

Массыына туһунан этэр буоллахха, манна байыастар бэйэлэрин хамнастарынан кыттыһан тырааныспар булуна сатыыллар эбит. Эдьигээннэр Мариупольга баһыылкаларын ыла кэлэллэригэр эмиэ массыыналаах кэлбиттэрэ. Уолаттартан ыйыталаспытым, “45 тыһыынчаҕа ыллыбыт, докумуоннаах” диэбиттэрэ. Үс буолан хамнастарыттан кыттыспыттар, барарга-кэлэргэ табыгастаах бөҕө буоллаҕа. Сэрии кэмигэр сыана барытыгар түһэрэ чуолкай буоллаҕа.

Мин биир дойдулаахтарым, аммалар, эмиэ массыына атыыласпыттар этэ. Уолаттар 1 тепловизор, 7 коллиматор, планка сакаастаабыттарын Амма улууһун салалтатыгар тиэрдибиппин, салалта сөбүлэстэ, атыыласта. Билигин аны ону уолаттарга тиэрдиэхпитин наада, логис­тикатын быһаарса сылдьабыт. Москва – Ростов – Донецкай – Запорожье тиэрдиллиэхтээх. Манна куорат аайы сахалар бэ­­рэстэбиитэллэрэ баар. Онон үчүгэй. Бу өрөспүүбүлүкэ салалтатын сөптөөх быһаарыыта уонна үлэтин түмүгэ буолар.

(Салгыыта бэчээттэниэ)

Прокопий Бубякин,

Амма улууһун Эмис нэһилиэгин баһылыга,

“Саха сирэ” хаһыат 2017-2018 сс. кылаабынай эрэдээктэрэ.

+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
Бары сонуннар
Салгыы
29 марта
  • -14°C
  • Ощущается: -21°Влажность: 43% Скорость ветра: 5 м/с

Сообщить об опечатке

Текст, который будет отправлен нашим редакторам: