Дьыл оройун бэлиэтээтибит

Аҕыйах хонуктааҕыта Ньурба улууһун Антоновка олохтоохторун кытта Дьыл оройун бэлиэтээтибит. Кыстыгым дьаһалтата отой күүскэ өйөөтө. Уонна кулууп хотуна, Саха сирин үрдүнэн “Далбар Хотун” аатын ылбыт улуус солбуллубат илдьитэ Захарова Матрена Прокопьевна олус үчүгэйдик иилээн- саҕалаан тэрийсибиттэрин түмүгэр үрдүк таһымҥа ааста.

Үөрэх кыһатын орто саастаах хороччу улаатан эрэр оҕолоро үөрэтээччилэрин кытта анаан-минээн кэлбиттэр. Үөрэтээччилэрэ — саха тылын үөрэтээччитэ, сырдык хааннаах бэрт дьоһун, оттомноох бэйэлээх эдэрчи дьахтар. Урут улуустааҕы “Аман өскө” кыттар быһыылааҕа.

Идэтийбит үлэһиттэр буолан, кулууп хотуна тэрээһини отой кыайа-хото тутар эбит. Сөхтүм. Киириигэ ыалдьыттары көрсүүттэн саҕалаан, дьоро күнү-киэһэни доҕуһуоллаан, сахалыы дьэрэкээн таҥастаах эбэлэр, ийэлэр ырыалара-тойуктара, хомустара сахалыы тыыҥҥа бигэтик киллэриллэр. Киирии тылы кулууп хотуна саҕалыыр, кыстык дьаһалтатын баһылыгын солбуйааччытыгар биэрэр, онтон улуус култууратын салаатын тутаах үлэһитэ түмүктүүр. Салгыы тылы миэхэ биэрдилэр. Мин саха омук былыр айбыт кэрэ номоҕун кэпсээниттэн саҕалаатым — Дьыл оҕуһун туһунан. Сахалар ити кэрэ номоҕу бары билэрбитинэн манна хатылаабаппын.

Аан дойду улуу үс итэҕэлин уратытын кэпсээтим: Христос, Магомет, Будда. Ити итэҕэллэр киһиэхэ сүгүрүйэллэрин. Саха итэҕэлэ туох уратылааҕын быһаардым. Саха таҥарата айылҕаҕа сүгүрүйэр. Уонна бэйэм айбыт сэттэ таҥара күннэрин быһаардым — сир күнү тула сыллааҕы эргииригэр күн туруутун — 22.06,  күн-түүн күһүҥҥү, сааскы тэҥнэһиилэрин — 22.09, 22.03 уонна түүн кыһыҥҥы туруутун — 22.12, онтон дьылга киирии — 14.10, дьыл оройо — 1.02, дьылы тахсыы — 22.05.

Барыларыттан ордук болҕомтолоохтук, мин көрөрбөр, оҕолору саха тылыгар үөрэтээччи барахсан иһиттэ быһыылаах. Кэпсээним быыһыгар хас да ыйытыы оҥорбуппар саастаахтар син сөпкө хоруйдаатылар. Бэйэм ааппын быһаара таарыйа сахалыы толору ааттаныы туһунан эмиэ кыбытан ыллым.

Антоновка дьаһалтатын күрэхтэһиилэрин тэрийээччи эдэр уол ойбонтон уулааһын диэн уустук көрүҥү быһаарда-көрдөрдө. Дьэ онно буолла ээ, дьиҥнээх көр-нар! Хороччу улаатан эрэр уолаттар харса суох хастыыта да төхтөрүйэн хас да буолан холонон көрдүлэр. Арай, биир Адам диэн эрэ уол сатаата. Тута мин кыстыгым дьаһалтата бэлэмнээбит бэлэҕин үөрүүлээхтик туттардым. Уолаттар барахсаттар уонна атын эбэлэр даҕаны, арааһа, сиэннэрин мантан инньэ дьиэлэригэр үөрэтэн-эрчийэн ити кэрэ уустук көрүҥ умнуллубакка-умуллубакка салгыы кэлэр сүһүөх ыччаттарга тыыннаах тиийэригэр бэрт дьоһун олугу оҕустахпыт буолуо.

Түмүкпүтүгэр кыттыбыт дьон бука бары уһуннук-киэҥник оҥостон сылайыахпытыгар диэри хаартыскаҕа түстүбүт. Онтон тута оһуокайдьыт барахсаттар баар буолан оһуокайдаан түмүктээтибит. Онон күндү Антоновка дьаһалтатыгар, чуолаан хара бастакыттан өйдөөн, өйөөн күүскэ көмөлөспүт Алексаандра Михайловнаҕа уонна балтым курдук саныыр кулууп хотунугар, улуус илдьитигэр Матрена Прокопьевнаҕа, да атын көмөлөспүт, кэлэн көхтөөхтүк кыттыбыт бары далбар хотуттарга Саха Кэнгириэһин сүбэһитэ буоларбынан, “Ийэ тыл” көҥүл түмсүү, саҥа оннун-туойун була сатыыр саха итэҕэлин түстэһээччилэрин ааттарыттан барҕа махталбын тириэрдэбин.

Бигэ Өрөкүй Бааһынай уола.