Саха сиригэр тураах сугунун саҥа суорда үөскэтиллиэҕэ

Учуонайдар Саха сирин тыйыс килиимэттээх усулуобуйатыгар тураах сугунун (жимолость) үүннэрэр сөптөөх саҥа суортары үөскэтиэхтэрин баҕараллар. Бу туһунан суруналыыстарга РАН Сибиирдээҕи салаатын Саха сиринээҕи научнай-чинчийэр институтун ыччат лабораториятын сэбиэдиссэйэ  (ЯНИИСХ) Валентина Алексеева иһитиннэрдэ.

«Саха сиригэр үүннэрэргэ моонньоҕон, дьэдьэн араас суортара элбэх, ол эрээри улуустарынан үүннэрэргэ анал тураах сугунун суорда суох. Саха сирин усулуобуйатыгар үүннэриигэ табыгастаах суортары үөскэтиигэ олохтоох матырыйааллары хомуйдубут. Билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн чопчу үс улуустарынан эрэ үүнэр», — диэ эспэдииссийэ үлэтин түмүгүнэн Валентина Алексеева кэпсээтэ.

Бүтүн Арассыыйатааҕы үүнээйи генетическай ресурсаларын институтун старшай научнай үлэһитэ Галина Таловина бэлиэтээбитинэн, Саха сирин сир аһын үөрэтии үс сыл устата ыытыллар.

«Биһиги сир аһын үүнээйилэрин үөрэтиини, кэтээн көрүүнү уонна гербарий хомуйуутун салгыы ыытабыт. Гербарийдар институттар кэлиэксийэлэригэр харыстаныахтара. Быйыл биһиги эспэдииссийэбит тураах сугунун Амма уонна Мэҥэ Хаҥалас улуустарынан тарҕаныытын үөрэттибит. Үлэбит түмүгэ Саха сиригэр тураах сугунун саҥа суордун үөскэтиигэ кыах биэрэр»,-диэн кэпсээтэ Галина Таловина. Эспэдииссийэни ЯНИИСХ ыччат лабораторията тэрийдэ. Лаборатория «Наука уонна университеттар» национальнай бырайыак чэрчитинэн аһыллыбыта.

Тураах сугунун сүһүрүүгэ, титирииргэ, хаан аҕыйаатаҕына, хаан баттаһына үрдээтэҕинэ, авитаминозка кэмнээн туһаналлара биллэр. Норуот эмчиттэрэ тураах сугунун лабаата, хатырыга оргуйбут уутун ииктэтэр, чэлкэх үөскээһинин намыратар ньыма курдук туһаналлар. Саҥа тыллыбыт сэбирдэх суурадаһына ангинаҕа айаҕы, күөмэйи сайҕанарга туһалаах.