Саллаат аҕата

Бүлүү улууһа өрөспүүбүлүкэҕэ саамай элбэх дьоруойдаах улууһунан биллэр. Аҥаардас Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Сэбиэскэй Сойуус дьоруойдарынан буолбут Николай Кондаков, Алексей Миронов уонна Николай Степанов ааттара элбэҕи этэр. Ол курдук, Бүлүү улууһугар оҕону патриотическай санааҕа иитии, Ийэ дойдуга бэриниилээх буолуу, Аҕа дойдуну көмүскээһин, о.д.а. норуоту түмэр сүрүн идиэйэлэр былыр-былыргыттан күүскэ иҥмиттэр.

Былыр да, быйыл да бу түөлбэ дьоно-сэргэтэ, ыччата дойдуга буола турар быһыыттан-майгыттан, Аҕа дойдуну көмүскүүртэн куотумматахтара, Айыы бухатыыра буолан, куйах кэтэн кыргыһыыга мэлдьи инники күөҥҥэ сылдьаллар… Кэнники, эйэлээх кэмҥэ буолар байыаннай дьайыыларга Аҕа дойдуларын интэриэһин көмүскээбит, төрөөбүт дойдуларын туһугар олохторун толук уурбут дьоруойдара да аҕыйаҕа суохтар.

Бүлүү улууһун 1-кы Күүлэтэ төһө даҕаны улуус кииниттэн ыраах сыттар, аныгы олох хаамыытынан сайдар. Нэһилиэк эмиэ киэн-туттар, дьо­­руой дьонноох. Нэһилиэк хаба ортотугар чаҕылхай ыччаттарын, Хотугу Кавказка бойо­буой дьайыыга сылдьан дьоруой­дуу охтубут Айуол Семенов  пааматынньыга турар. Айуол Семенов өлбүтүн кэннэ  «Эр санаа» уордьанынан наҕараадалаабыттара.

Оттон билигин анал ба­­йыаннай дьайыыларга Бүлүү улууһуттан балачча киһи кытта сылдьар. Бүлүү улууһун 1-кы Күүлэтиттэн эмиэ ким мобилизациянан, ким баҕа өттүнэн Аҕа дойдуларын көмүскүү сылдьар. Биллэн турар, бүлүүлэр биир дойдулаах уолаттарынан, кинилэр хорсун быһыыларынан киэн тутталлар.

Аҕа уолунан киэн туттар

Бүлүү улууһун 1-кы Күүлэтигэр командировкаҕа сылдьан, байыаннай дьайыылар кыттыылаахтарын төрөппүттэрин көрсөр сорук­таах этим, онон Васильевтарга ыйдаран тиийэ сырыттым.  Мин тиийэрбэр ыал аҕа баһылыга Геннадий Егорович тиэргэнин күрдьэ сылдьара. Анал байыаннай дьайыыларга орто уоллара Геннадий сылдьар эбит.

Васильевтар сэттэ оҕолоохторуттан түөрдэ – уол, үһэ – кыыс. Аҕалара 30 сыл ми­­лииссийэҕэ үлэлээн баран, билигин сынньалаҥҥа олорор. Кини туйаҕын улахан уола хатарар. Геннадий Егорович Бүлүү улууһугар «легенда» буолбут, кэпсээҥҥэ сылдьар, киэн туттар киһилэрэ. Ол эмиэ туспа кэпсээн.

Бүгүн  биһиги аҕатын аатынан сүрэхтэммит Геннадий диэн байыаннай дьайыыларга сылдьар уолун туһунан кэпсэтэбит.

«Уолум Геннадий бас­таан аармыйаҕа 2013 сыллаахха барбыта. Биир сыл сулууспалаан кэлбитэ, онтон дойдутугар сылдьа түһэн баран,  хантараагынан убайын кытары баран сулуспалаабыттара. Ол кэннэ кэлэн Нерюнгрига полицияҕа үлэлии киирбитэ. Икки сыл онно үлэлээн баран, дойдутугар Бүлүүгэ «переводтанан» кэлэн полицияҕа үлэлээбитэ. Үлэлии сылдьан былырыын Украинаҕа бэйэтин баҕа өттүнэн ыам ыйыгар барарга быһаарыммыта. Биһиги эр киһи Ийэ дойдутун көмүскүөхтээх диэн, алҕаан, атаарбыппыт», – диэн Геннадий Егорович кэпсиир.

Геннадий Владивостокка тиийэн 155-с морской пехота биригээдэтигэр түбэһэн, анал бэлэмнэниини ааһан, салгыы Украинаҕа барбыт. Онно тиийэн ыйтан ордук сылдьан баран, биирдэ Луганскай диэки кимэн киириигэ атаҕын тоһуппут. Ол кэннэ госпиталга сытан эмтэнэн, ама буолаат, иккиһин инники кирбиигэ Павловкаҕа киирбит.

Донецкай уобалас Павловка сэлиэнньэтин ылыыга тыҥаа­һыннаах киирсиилэр буолбуттара. Павловканы  Арассыыйа Сэбилэниилээх Күүстэрин 155-с уонна 40-с морской пехоталарын биригээдэлэрэ уонна «Каскад» суһал-бойо­буой тактическай биригээдэлэрэ ылбыттара. Бу кырыктаах кыргыһыы олус тыҥааһыннаахтык ааспытын, хайа да өттүттэн, өлүү-сүтүү да элбэҕин билэбит.

Иккиһин бааһырыы…

Улахан киирсиилэр кэннилэриттэн хаан тохтуу­лаах кыргыһыы хонуутуттан бааһырбыт доҕотторун хому­йан таһааран иһэннэр, дронунан быраҕыллыбыт гранаталарга түбэһэллэр. Онно табыллан, оскуолактар Геннадий аҥаар илиитин тоҕу көтөн эчэтэллэр. Госпиталга киирэн эмтэнэр эрээри, илиитин уҥуо­ҕар диэри киирбит оскуолагы кыайан ылбакка, оннук хаалларбыттар. Бастаан Ростов, онтон Екатеринбург госпиталларыгар сытыаран эмтээн баран, аҕыйах күҥҥэ дойдутугар уоппускаҕа ыыталлар. Кини байыаннай дьайыылар бэтэрээннэрэ дастабырыанньаны госпиталга сыттаҕына туттарбыттар.

Уол Дьокуускайга кэлэн докумуон хомуйсан, наадатын быһаарса сылдьан, Бүлүүгэ хойутаан тиийэн, дойдутугар 1-кы Күүлэккэ икки эрэ хонон барбыт. Ол кэннэ тута чааһыгар төннүбүт.

Аҕатыттан байыаннай дьайыылар кыттыылаахтарыгар көрүллэр көмөнү ылаҕыт дуо диэн ыйыппыппар, маннык хоруйдаата: «Өрөспүүбүлүкэ көрбүт 200 тыһ. солкуобайдаах көмөтүн ылбыппыт. Уолбут бастакы эчэйиитигэр эмиэ көмө биэрбиттэрэ. Ону таһынан, нэһилиэк дьаһалтата уол кэлэ сырыттаҕына көмө көрөр туһунан сэртипикээти биэрбит этэ, онтон оҕобут наһаа үөрбүтэ», – диэн аҕа кэпсиир.

«Легенда» буолбут милииссийэ

Бүлүү улууһугар хас да киһи тыыныгар турбут өлөрүөхсүттэри милииссийэ участковайа тоҥуу хаарынан үс күннээх-түүн хааман, ир суолларын ирдээн, соҕотоҕун туппутун туһунан хаһан эрэ, ханна эрэ ааҕан аһарбыттаахпын. Ол кэмнэргэ эдэрчи, күөгэ­йэр күнүгэр,  дьэлтэйэр дьэтигэр, күүһүн-уоҕун үгэнигэр сылдьар дьон-сэргэ олоҕун араҥаччылыыр киһи ураты хорсун быһыыны оҥорбута диэн өйдөөн хаалбыппын.

Кыһыл Сыыртан икки киһи учаастакка сытар дьону ха­­лаан, өлөртөөн баран куоппуттарын тутаттаабыт киһинэн, ол кэмнэргэ өрүс уҥуор нэһилиэк­тэргэ участковайынан үлэлээбит Геннадий Васильев эбит. Арай, төттөрү айаннаан истэхпинэ, билигин участковайдыы сылдьар уол, ол кэннэ аргыстарым биир дойдулаахтара кэпсээбиттэрэ. Хор, ол курдук хорсун санаалаах, дьоһун дьон биһиги ортобутугар сэ­­мэйдик олороллор.

Аҕа туйаҕын хатарааччылар

Милииссийэ кырдьаҕас бэтэрээнэ уолаттарынан киэн туттуон туттар. Быраап уорганыгар олоҕун улахан аҥаарын анаабыт элбэх оҕолоох аҕа,  оҕолорун чиэһинэй, пат­риот буоларга иитэлиир. Икки уола аҕаларын туйаҕын хатаран полицияҕа үлэлээбиттэр. Улахан уоллара билигин Үөһээ Бүлүү улууһугар ПДН инис­пиэктэрэ. Иккис уол Геннадий, эппиппит курдук, полиция­лыы сылдьан, анал байыаннай дьайыыларга баҕа өттүнэн кытта барбыт. Кыра уол быйыл аармыйаҕа бараары, ДОСААФ-ка улахан массыына суоппара буоларга үөрэнэр. Биир уол мэдиссиинискэйгэ үөрэнэ сылдьар. Билигин бэйэлэрин кытары икки кыралара, кыргыттара, оскуола үөрэнээччилэрэ эрэ бааллар.

«Оҕолорбун үлэнэн, бэйэбит холобурбутунан, төрөөбүт дойдуларын таптыырга, бэриниилээх буоларга иитэбит. Эр киһи патриот, Ийэ дойдутун көмүскүөхтээх диэн санаа­лаахпын», – диэн аҕалара киэн тутта кэпсиир.

Мин Васильевтар дьиэ кэргэттэрин аҕа быһылыгын, Геннадий Егоровиһы кытары кэпсэтэн баран, төрөөбүт сиргэ-уокка ытыктабыллаах, Аҕа дойдуга бэриниилээх буолуу, дьиэ кэргэнтэн саҕаланарын бэлиэтээтим. Геннадий Егорович курдук, киһи бэйэтин дьиэ кэргэнин, оҕолорун үлэнэн, үтүө холобурунан, уол оҕону эр санаалаах, хорсун-хоо­дуот буоларга иитэ, аҕа аналын толору толоро сылдьарын көрөн киһи астынар. Итинник иитиллибит оҕо төрөөбүт сирин-уотун ытыктыыр, төрүт түөлбэтин кытта ситимнээх, дойдутугар бэриниилээх буолар диэн бигэ санааҕа кэлэҕин.