Булумньу да араастаах             

Өтөхтөр барахсаттар… Үксүгэр кимнээх олорон ааспыттара биллибэккэ умнууга хаалан,  дьөрү сэргэ да, бүтэй тоһоҕото да ордубакка, барбах даҥ буора сытарынан, үүт умуһахтара оһон, хаптаҕас уга үүммүтүнэн эрэ «өтөх онно сытар» диигин.

Түмэл үлэһиттэрэ пуондабытын хаҥатаары, нэһилиэкпит олоҕун чинчийэ таарыйа, туох эмэ саҥаны билбит-көрбүт киһи диэн соруктаах сайын аайы биир эмэ күн эспэдииссийэҕэ  барар үгэстээхпит. «Өтөхтөн тугу да ылбат буолуҥ» дииллэр да, сорох өтөх иччилэрэ анаан булларар курдук буолаллар эбит этэ. Харда биэрэн баран ылааччыбыт.

Булумньу да араастаах. Оннук айаммытыттан-сырыыбытыттан биир түгэн санаабыттан арахпат. Дьэ, арай, Тоҥуулаах эргин өссө да чүүччэйбэтэх өтөхтөрбүтүн көрө сырыттыбыт. Сай ортото, кураан буолан сулбу сылдьабыт. Оҕо эрдэхпиттэн хотон да баҕаната ордубатах биир өтөҕүн чинчийэ сылдьан, отунан саба үүммүт оһох эппиэччигин (бэппиэччигин) хаһан көрдүм уонна саха быһаҕын булан ыллым. Быһаҕы дьэбин сиэбит, уга суох, арааһа эмэҕирэн буору кытта буор буоллаҕа. Ылан эргим-ургум тутан буорун-сыыһын ыраастаатым. Туох да бэлиэ, сурук суох буолан биэрдэ. «Ким быһаҕа буоллаҕай? Хайа эрэ уус оҕустаҕа? Тоҕо холумтаҥҥа көмпүт буоллахтарай? Дьикти…» диэн санаалар киирдилэр. Бу сүтэрбит быһахтара буолбатаҕа чахчы. Анаан холумтан эппиэччигэр (бэппиэччигэр) көмпүттэр. Тоҕо? Ким? Көмпүт киһи туох санааттан итинник кистээбит буоллаҕай? Аһыылаах, күндү киһи мала буолан эбитэ дуу? Быһах хаһаайына көмпөтөҕө чахчы… Баҕар, ол өрдөөҕүтэ ааҥнаан ааспыт сэриигэ Аҕа дойдутун  көмүскүү барбыт уонна төннүбэтэх ыал аҕатын быһаҕа эбитэ дуу… Кэргэнэ көмпүтэ буолуо дуо? Биитэр, атаахтатан улаатыннарбыт эһээ диэн күндү киһи быһаҕа эбитэ дуу? Баҕар… . «Чэ кэбис, анаммыт миэстэҕэр сыт», —  диэн ботугураан бараммын төттөрү көмөн кэбистим.

Ким билиэ баарай, туох санаалаах, тугу этэн-тыынан кистээбиттэрин… Онон кырдьык, булбуккун барытын хомуйан иһэр соччото суох буолуон эмиэ сөп быһыылаах.  Ардыгар, сорох мал бэйэтэ ылларбат. Аны, дьиктитэ баар, сороҕор ууруохтаах хардаҕын илдьэ кэлбэтэх буолаҕын. Сорох алаас, өтөх иччилэрэ алаадьынан эрэ аһатары баардылаабаттар. Харчыны отой да ылбаттар. Оннооҕор аҕам оҕонньор уҥуоҕар кыһыл арыгы илдьэн хааллардахпына, оҕонньор түүлбэр тилир-талыр туттан киирэн оһох айаҕар табаахтыыр. Оттон уохтааҕыттан илдьэн уурдахпына, барыта этэҥҥэ, табыллыылаах сырыы буолар.

   Светлана Копыленко, Харбалаах, Үөһээ Бүлүү