Киин куоракка Уус Маайа улууһун Күп нэһилиэгин «сулустаах чааһа» умайда

Ахсынньы 9-12 күннэригэр Дьокуускайга Аҕыйах ахсааннаах норуоттар ассоциацияларын тэрийиитинэн араас тэрээһиннэр буола тураллар.

Бүгүн Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр Уус Маайа улууһун «Күп эбэҥки национальнай нэһилиэгэ» МТ дьоро күнэ ыытылла турар.
Тэрээһин Күп нэһилиэгин олохтоохторун айар түмсүүлэрин, маастардарын быыстапкатын аһыллыытыттан саҕаланна. Бу чааска «Биһиги — нэһилиэкпит кэскилин туһугар» төгүрүк остуол түмүктэннэ.
Тэрээһиннэри улуус баһылыга Александр Антипин барытыгар бэйэтинэн сылдьан көҕүлээтэ.
«Биһиги Сахабыт сиригэр араас омук дьоно хас да үйэлэри уҥуордаан, биир сомоҕонон олорор буолан, биһиги өрөспүүбүлүкэбиттигэр норуоттар доҕордоһуулара тулхадыйбат күүстээх. Ол кистэлэҥэ биир — араас норуоттар үгэстэрэ, култууралара, тыллара бары бииргэ сайдаллар, кэскиллэрэ сарсыҥҥылаах. Өрөспүүбүлүкэ салалтата ордук аҕыйах ахсааннаах норуоттар сайдыыларыгар ураты болҕомтотун уурар, үйэттэн үйэҕэ тиэрдиллэн иһэр үгэһи харыстыыр, сайыннарар соруктаах уопсастыбаннай көҕүлээһиннэри өйүүр. Ол туоһута — бу бүгүн биир нэһилиэк олохтоохторо өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар кэлэн, араас министиэристибэлэр уонна биэдэмистибэлэр салайааччыларын кытта атах тэпсэн олорон, бары интэриэһиргиир, тирээн турар боппуруостарын ырытыһан, дьүүллэһэ олороллор, — диэн бэлиэтээтэ улуус баһылыга Александр Антипин.

Күп нэһилиэгин баһылыга Константин Иванов эбэҥки норуота түөлбэлээн олорор сирэ социальнай-экэнэмиичэскэй боппуруостарын сырдатта:

— Бүгүҥҥү күҥҥэ Күпкэ 546 киһи олорор. Нэһилиэк алта сүрүн тэрилтэлээх. Оскуолаттан, уһуйаантан, амбулаторияттан, кулууптан ураты манна бэтэринээр учаастага, почта уонна баһаарынай чаас бааллар.
Нэһилиэкпит сүрүн кыһалҕата — эргэ оскуола. Оҕолор 4 дьиэҕэ хайдыһан үөрэнэллэр. Быйыл атырдьах ыйыгар аптека филиала сабыллыаҕыттан аҕыйах ахсааннаах омуктар босхо эминэн хааччыллар өҥөнү туһамматтар.
Ситиһии туһунан эттэххэ, кэлиҥҥи биэс сылга сыл аайы нэһилиэккэ 3-4 саҥа дьиэ тутуллан киирэр.
Быйыл олохтоохтор нэһилиэк дьаһалтатын кытта кыттыһан, сайыҥҥы уу турбатын оҥотторон киллэрдибит.

Салгыы «төгүрүк остуолга» олохтоохтор аҕыйах ахсааннаах омуктар бүгүҥҥү күҥҥэ үгэс буолбут дьарыктарын сайыннарыы туһунан дьүүллэстилэр. Промышленнай улуус буолан, олохтоохтор бултуулларыгар, балыктыылларыгар айылҕаларыгар улахан хоромньу оҥоһуллар, уу киртийэр буолан, кыыл таба, киис, араас балык төрүүрэ-ууһуура аҕыйаабытын туһунан Арктика уонна экология министиэристибэтин, Аҕыйах ахсааннаах норуоттар ассоциацияларын исписэлиистэрин кытта ырыттылар.
Ити курдук, биир нэһилиэк хайдахтаах курдук ый иһигэр бары күүһүн түмэн, өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар «көһөн» кэлэн дойдутун билиһиннэриитэ — атын улуустар нэһилиэктэригэр бастыҥ холобур.