Спорт сонуннара

Сахабыт сирин сүүмэрдэммит хамаандаларын охчуттара үүммүт 2023 сыл тохсунньу ыйыгар ыытыллыбыт күрэхтэһиилэргэ ситиһиилэринэн саҕалаатылар.

Арассыыйа чөмпүйэнээтигэр блочнай оҕунан ытыыга эр дьоҥҥо Асим Павлов, Виктор Скрыбыкин, Дьулустаан Захаров, дьахталларга Дайаана Винокурова, Людмила Прибылых хамаанданан түмүккэ үрүҥ көмүс мэтээллэри; биирдиилээн ытыыларга Ян Константинов, Сааскылаана Олесова үрүҥ көмүс; традиционнай оҕунан ытыыга Дженифер Дарбасова кыһыл көмүс, Нюргустаана Сидорова үрүҥ көмүс, Эльвира Ефимова боруонса мэтээллэннилэр. Арассыыйа кубогар блочнай оҕунан ытыыга Ян Константинов уонна Сааскылаана Олесова иккиэн бастаатылар. Традиционнай оҕунан ытыыга Дженифер Дарбасова кыһыл көмүс, Эльвира Ефимова үрүҥ көмүс, Оксана Лугинова боруонса мэтээллэри ылаттаатылар. Доруобуйаларыгар хааччахтаах адаптивнай спортка Виктор Скрыбыкин, Валентина Павлова уонна Дьулустаан Захаров үрүҥ көмүс мэтээллэннилэр. Арассыыйа  ыччаттарын чөмпүйэнээтигэр классическай оҕунан ытыыга Рената Гаврильева бастаата, Горнайтан Никита Николаев, Бүлүүттэн Али Лобашов, Чурапчыттан Виталий Корякин састааптаах хамаанда үһүс бириистээх миэстэҕэ тигистэ. Арассыыйа маастарын нуорматын Айсен Николаев уонна Александр Туканов толордулар.

Екатеринбурга буолан ааспыт ыччаттар ортолоругар Бүтүн Арассыыйатааҕы дзюдо күрэхтэһиитигэр Саха сирин сэттэ кыттааччылаах сүүмэрдэммит хамаандата үчүгэй көрдөрүүлэрдэннэ. Карина Ефимова 52 кг уонна Полина Иудина 78 кг кыһыл көмүс,  48 кг Сайыына Петрова боруонса мэтээллэри ылаттаатылар.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин мас тардыһыыга Федерациятын отчуоттуур-быыбардыыр кэмпириэнсийэтигэр номоххо киирбит Амма аатырбыт мадьыныта Анатолий Баишев Федерация бэрэсидьиэнинэн, 1-кы вице-бэрэсидьиэнинэн “АЭБ-Капитал” салайааччыта Игорь Борисов биир санаанан талылыннылар, толорооччу дириэктэринэн Егор Ермолаев дуоһунаһыгар хаалла. 2018-2022 сылларга Федерация президенинэн үлэлээн кэлбит Ил Түмэн депутата Геннадий Васильев үлэтин отчуоттаата, таһаарыылаахтык үлэлээбитин иһин дэлэгээттэр махталларын ылла уонна болдьоҕо туолбутунан, дуоһунаһыттан тохтоото.

Мас тардыһыытыгар өрөспүүбүлүкэҕэ биирдиилээн уонна хамаанданан бастыыр иһин “Күүстээх Дэһээккин” кэриэһигэр “Модун” спорткомплекска 23 хамаанда күөн көрүстэ.

Дьахталларга 50 кг Анастасия Алексеева (Мэҥэ-Хаҥалас), 55 кг Наталья Черноградская (Үөһээ Бүлүү), 60 кг Сардаана Андреева (Горнай), 65 кг Нуорайаана Трофимова (Амма), 75 кг Ирина Севрюк (Томпо), 85 кг Сайыына Сивцева (Уус Алдан), 85 кг үөһэ ыарахан ыйааһыннаахтарга Татьяна Баишева (Амма);

Бэтэрээннэргэ 65 кг Дмитрий Сергучев (Мэҥэ Хаҥалас), 75 кг Гаврил Ботуев (Үөһээ Бүлүү), 85 кг Максим Марков (Мэҥэ Хаҥалас), 85 кг үөһэ Юрий Протопопов (Бүлүү);

Эр дьоҥҥо 60 кг Игнат Охлопков (Уус Алдан), 65 кг Ариан Григорьев (Үөһээ Бүлүү), 70 кг Константин Жирков (Таатта), 75 кг Семен Ануфриев (Уус Алдан), 80 кг Егор Гуляев (Дьокуускай), 90 кг Алексей Кутуков (Нам), 105 кг Дмитрий Попов (Уус Алдан), 125 кг Эрчим Баппаҕай (Үөһээ Бүлүү), 125 кг үөһэ саамай ыарахан ыйааһыннаахтарга Сергей Фролкин (Томпо) кыайыылары ситистилэр.

Хамаанданан түмүккэ, Мэҥэ-Хаҥалас бастаата, Уус-Алдан, Хаҥалас иккис-үһүс миэстэлэри ылаттаатылар. Үөһээ Бүлүү, Амма, Таатта хамаандаларын мадьынылара эмиэ бэркэ күрэхтэстилэр.

Покровскайга 26-с төгүлүн буолан ааспыт Илья Кондратьев уонна Баһылай Сэмэнэп — “Күүстээх Баһыы” кэриэстэригэр ыытыллыбыт “Хаҥалас хапсаҕайыгар” Монголия, Казахстан, Бурятия, Тыва, Алтай бөҕөстөрө кыттыылаах хапсыһыылара түһүлгэҕэ сэргэхситиини таһаардылар.

Хатыһыылаах киирсиилэр түмүктэринэн, ыйааһыннар кыайыылаахтарынан, эр дьоҥҥо Данил Аввакумов (Таатта), Айхаан Антонов (Ньурба), Константин Власов (Мэҥэ Хаҥалас), Дьулустаан Калачев (Чурапчы), Николай Николаев (Бүлүү), Никита Хабаров (Муома); бэтэрээннэргэ Владимир Степанов (Үөһээ Бүлүү), Николай Иванов (Таатта), Прокопий Петров (Хаҥалас), Платон Саввинов (Үөһээ Бүлүү), Александр Румин (Нам) бастаатылар.

Маҥнайгы күн, 75 кг үөһэ 25 ыарахан ыйааһыннаахтар Аар Дархан аатын былдьаһыылара күүрээни үөскэттэ. Утарсааччыларын эр-биир хотуталааннар,  финалга былырыыҥҥы  абсолютнай чөмпүйүөн Уус Алдан күүстээҕэ Евгений Алексеев уонна Тываттан сумо тустууга Арассыыйа уонна Европа чөмпүйүөнэ, хореш тустуу икки төгүллээх чөмпүйүөнэ, Айдын Монгуш күөн көрсүһүүлэригэр кыайыыны Айдын Монгуш ситиһэн, үрдүк наҕараадалары – саха маастара оҥорбут  курун, саха быһаҕын, бриллианнаах кыһыл көмүс мэтээли уонна 300 тыһ.солк. сэртипикээти дойдутугар Тываҕа илдьэ барда.

Иккис күн, 75 кг диэри ыйааһыннаахтарга  67  бөҕөс  икки көбүөрүнэн утуу-субуу киирэн бырахсыыларыгар, финалга Саха сирин икки күүстээх маастардара Кэбээйиттэн Владислав Левчиков уонна Хаҥаластан Ларион Андреев күөн көрсүһүүлэригэр, Ларион Андреев кыайыыны ситиһэн биир дойдулаахтарын үөртэ.

“Триумф” спорткомплекска 21-гэр диэри саастаах ыччаттар ортолоругар Уһук Илиҥҥэ биирдиилээн бастыыр көбүөрэ тэлгэннэ. Бурятия, Забайкалье, Хабаровскай, Приморье кыраайдара, Амур, Сахалин уобаластара уонна Саха сириттэн 120-чэ тустуук уол кытынна. Саха сириттэн Петр Адамов, Артём Слепцов, Игорь Матвеев, Кирилл Мордовской, Роман Николаев бастакы миэстэлэри ылаттаатылар. Ыарахан ыйааһыннарга ыалдьыттарбыт үчүгэй көрдөрүүлэннилэр.

Ил Дархан бирииһигэр саахымакка Арассыыйа кубога түмүктэннэ

Дьокуускайга Ил Дархан бирииһигэр саахымакка Арассыыйа кубогын бастакы түһүмэҕэ нэдиэлэ устата ыытыллыбыта. Биэс гроссмейстер кыттан, күрэхтэһиини киэргэттилэр. Күүтүллүбүтүн курдук, дойду күүстээх саахымаччыттара ааттарын-суолларын түһэн биэрбэтилэр. Интэриэһинэй, сытыы оонньуулары көрдөрдүлэр. Ааспыт сыллааҕы кубок кыайыылааҕа Борис Грачев бу да сырыыга эмиэ кыайыыны ситистэ. 16 саастаах Володар Мурзин иккис, оҕолорго Арассыыйа сүүмэрдэммит хамаандатын сүрүн тириэньэрэ Михаил Кобалия үһүс бириистээх миэстэлэргэ тигистилэр уонна өйдөбүнньүк мэтээллэри, улахан чорооннору сэргэ, туһааннааҕынан, 200, 150 уонна 120 тыһ.солк. сэртипикээттэринэн наҕараадаланнылар.

Бурятия гроссмейстера Антон Шомоев төрдүс, Хабаровскай маастара  Олег Рычков бэһис, итинтэн салгыы, Сахабыт сирин маастардара Дмитрий Егоров,  Денис Назаров, Нариман Мустафин,  Крым Өрөспүүбүлүкэтин гроссмейстера Дмитрий Кряквин, Дьокуускай куорат саахымаччыттара Арсений Чумаевскай, Альберт Постников 12 бастыҥ саахымаччыттар кэккэлэригэр киирдилэр.

Саахымат сайдыытыгар уонна кубок күрэхтэһиитин тэрийиигэ көхтөөх кыттыыларын иһин Анатолий Каропов аатынан Дьокуускайдааҕы оҕо айар дьоҕурун дыбарыаһа 300 тыһ.солк уонна Үөһээ Бүлүү саахымакка Федерацията 200  тыһ.солк. сэртипикээттэринэн наҕараадаланнылар. Арассыыйа саахымакка Федерациятын толорооччу дириэктэрин солбуйааччы, саахымат учебниктарын ааптара Владимир Барскай “Кырасыабай партия иһин” бирииһи Олег Рычковка уонна Василий Романовка анал бириистэри туттартаата.

Арассыыйа кубога умнуллубат өйдөбүлү хаалларда. Тохсунньу торулуур тымныытыгар таһырдьа кыраадыс -52 тиийэн турдаҕына, гроссмейстердар Михаил Кобалия уонна Володар Мурзин оонньообут партиялара Гиннесс рекордугар киллэриллэригэр этии  оҥоһулунна. Итиэннэ, мантан ыла сылын ахсын тохсунньу ыйга Арассыыйа кубогын бастакы түһүмэҕэ Дьокуускайга ыытыллыаҕа. Онон, Сахабыт сиригэр саахымат сайдар кэскилэ улахан. Бу туһунан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев бэйэтин эҕэрдэтигэр иһитиннэрдэ.

Гиирэ спордугар оҕолор күрэхтэстилэр

Өрөспүүбүлүкэ оҕолоро гиирэ спордугар ким ордук бэлэмнээҕин, күүстээҕин быһаарыстылар. Бу туһунан, элбэх спорт маастардарын бэлэмнээбит Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрэ Василий Николаевич Дьячковскай иһитиннэрдэ:

2007-2009 с.т. кыргыттарга 14 кг ыйааһыннаах гиирэҕэ 48 кг Рубина Андросова (Үөһээ Бүлүү), 53 кг Василина Матвеева (Таатта), 58 кг Валерия Слепцова (Уус Алдан); 16 кг гиирэҕэ уолаттарга  саамай кыра ыйааһыннаахтарга 53 кг Артем Борисов (Бүлүү), 58 кг Радик Кривошапкин (Чурапчы), 63 кг Александр Данилов (Үөһээ Бүлүү);

2005-2007 с.т. кыргыттарга 16 кг гиирэҕэ 63 кг ыйааһыннаахтарга Степанова Анастасия (Нерюнгри), 63 кг үөһэ Черникова Дарья (Нерюнгри); уолаттарга 24 кг гиирэҕэ 68 кг Николаев Виталий (Үөһээ Бүлүү), 73 кг Арсентьев Максим (Дьокуускай), 73 кг үөһээ ыйааһыннаахтарга Соболев Илья (Нерюнгри) оҕолорго өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөннэринэн буоллулар.

Хамаанданан түмүккэ, Үөһээ Бүлүү спортсменнара бастаатылар, Таатта — иккис, Нам — үһүс бириистээх миэстэлэргэ тигистилэр. Дьокуускай — төрдүс, Чурапчы — бэһис, Нерюнгри —  алтыс, Хаҥалас — сэттис, Бүлүү — ахсыс, Уус Алдан — тохсус, Сунтаар — онус буолуталаатылар.

Баһылай Посельскай.