Куорат иһигэр ханнык таксыынан айанныыгын?

Бытарҕан тымныылаах сарсыарда оҕобун тэрээһиҥҥэ ыытаары таксыыларга эрийэбин. «Максим» таксыы мобильнай сыһыарыыта миэхэ суох, онон төлөпүөннүүбүн. Онуоха, массыына суоҕунан, уон биэс мүнүүтэнэн эрийиэх буоллулар.  Ити быыһыгар индрайверга сакаас оҥоробун. Каартаҕа көрдөхпүнэ, аадырыһым чугаһыгар үс-түөрт массыына баара көстөр. Быһата, аукцион курдук. Ол түмүгэр оҕобун тэрээһинтэн матарымаары, 550 солкуобайга ыыттым.

Киин куораппытыгар ордук ханнык таксыы сулууспата көдьүүстээҕий? Сыаната удамырый? Урукку сылларга Дьокуускай куорат иһигэр таксыы сулууспалара баалларына, диспиэччэр нөҥүө эрдэттэн сакаас оҥорор буолуллара. Оччотугар нөҥүө сарсыарда, оптуобус сылдьыбат кэмигэр, таксыы кэлэн ылар диэн киһи бигэтик итэҕэйэр буолара. Оттон бу балаһыанньа билигин уустук. Дьоҥҥо табыгастаах буоллун диэн таксыы агрегатордара сыыйа сайдан барбыттара. Инньэ гынан, таксыылыан баҕалаах массыыналаах дьоҥҥо барыларыгар «күөх уот» тыкпыта. «Индрайвер» бастаан Дьокуускайга үөдү­йүүтүгэр дьон олус астыммыта. Аны диспиэччэргэ эрийэн бириэмэ бараабат ордук курдук буолбута. Ол түмүгэр куорат иһин үчүгэйдик билбэккэ эрэ навигаторынан туһанан үгүс киһи таксыылыыра.

Билигин сыана хайдаҕый?

Ортотунан, куорат киинигэр 200-250 солкуобайга киһи индрайверынан сылдьыан сөп. Оттон “Максим”, “Яндекс” таксыыларга сыана араастаһар. Тоҕо диэтэххэ, манна тарыыбы хас килимиэтири  айаннаабыккынан суоттуур таксометр диэн баар. Холобур, куорат биир уһугуттан иккис уһугар диэри “Максим”, “Яндекс” таксыыга тарыып 1300-1500 солкуобайга тэҥнэһэр. Оттон индрайверга тарыып бу сууматааҕар 800-900 солкуобайынан үрдүк. Ким даҕаны ночоотуруон баҕарбат.

Барыстаах дуо?

Суоппардар тылларыттан иһиттэххэ, агрегаторга бырыһыан, массыына уматыгын уонна улахан тымныыга массыына элэйиитин, гараас куортамын эбэтэр гарааһа суох киһи “Натааһа” суорҕанынан сабар буоллаҕына, ыйга биирдэ суорҕан гарааһын куурдар төлөбүрүн ороскуотун аахтахха, төрүт барыһа суох дьыала дииллэр.  Оччоҕуна тоҕо таксыылыылларын сураһабын. Онуоха үгүстэр: «Таарыччы эрэ ылан ааһарга таксыылыыбын, күнү быһа таксыы­лаан айахпын ииттиэм диэтэххэ, уустук ээ”, – дэһэллэр. Оттон биһиэхэ, олорсооччуларга, төһө барыстааҕый?

Мобильнай сыһыарыы

«Максим”, “Яндекс”, “Индрай­­вер” бары мобильнай сыһыарыылаахтар. Сыһыа­рыыны төлөпүөҥҥэ хачай­даан таксыы сакаастыыр судургу. Ол эрээри, “Максим” өҥөтүнэн таксыы ыҥыраары гыннахха, кэтэһиннэриилээх буолар. Уһаабыта – уон биэс мүнүүтэ. Массыына суох буоллаҕына, эрийэн аккаастыахтарын сөп. Оттон индрайверга эмиэ эрэлэ суох. Ылыахтара, ылымыахтара биллибэт.

Таксыы сулууспатыгар ирдэбил үрдүөҕэ

Судаарыстыбаннай Дуума ааспыт сыл ахсынньытыгар таксыы туһунан сокуон ылыммыта. Бу сокуон таксыы үлэтин сүрүннүөхтээх. Ол курдук, Арассыыйа үрдүнэн таксыы пааркаларын биир кэлим реестрэ оҥоһуллуохтаах. Бу реестргэ киирэр туһуттан суоппар тус ID ылыахтаах уонна дьону тиэйэргэ сокуонунан олохтоммут тустаах ирдэбиллэргэ эппиэттиир буолуохтаах. Дьону тиэйии иһин эппиэти­нэстэрэ үрдүүр. Таксыы агрегатордарын иһигэр күрэстэһии үөскүөн сөп. Ол түмүгэр таксыы тарыыба 10-15% үрдүөн сөп.  Маны сэргэ, агрегатордар таксыы сулууспатыттан, кинилэр мобильнай сыһыарыыларын туһанар суоппардартан тутар бырыһыаннара эмиэ үрдүүр. Уулуссаттан мээнэ киһи таксыылыыра бобуллуоҕа дииллэр. Олоххо бу сыл балаҕан ыйыттан киирэр. Холобур, «Максим» таксыыга Арассыыйа бары эрэгийиэннэригэр 90% бэйэ дьарыктаах дьон үлэлиир. Бу дьон сууккаҕа үс-түөрт сакаа­һы оҥоруохтарын сөп. Тоҕо диэтэххэ, өҥө оҥоруу иһин ирдэбилэ уонна ороскуота үгүс дьон илии­тин-атаҕын баайар. Ол курдук, таксыылаан харчылаһыан баҕарар киһи урукку өттүгэр сууттана сылдьыбатах, суолга быһы­лааҥҥа түбэспэтэх уонна  төлөммөтөх ыстарааба суох буолуохтаах. Маны сэргэ, кини массыынатын туруга этэҥҥэ, ис бараана ыраас буолуохтаах. Ирдэбил улааттаҕына, тарыып эмиэ үрдүүр.

Иҥмэт харчы

Индрайвер таксыынан айаннаан иһэбин. Тарыыбым 370 солкуобай. «Куораппыт кыра, ол эрээри таксыы сыаната наһаа ыарахан, таксыыстар сыананы аһары үрдэтэҕит”, – диибин. Онуоха суоппарым айаҕа аһыллан маннык кэп­сээннээх буолла:

– Төлөөрү гыннахха, 250 солкуобай ыарахан курдук, оттон кыһыҥҥы өттүгэр массыына ороскуотун эһиги, олорсооччулар, билбэт буоллаххыт дии. Дьиктитэ баар, таксыы­лаан оҥорбут харчым хаһан да иҥмэт. Таксыылыыбын уонна бэнсиин куттабын, биирдэ эбит ботуччу “өлөрдөхпүнэ”, массыынам туга эрэ алдьанар, аны ону оҥорторорго эмиэ орос­куот. Уопсайынан, таксыылыыр барыһа суох. Арай бара-кэлэ дьону ылан эбии харчылаһыахпын эрэ сөп. Киһи сүрүн үлэ курдук көрөр кыаҕа суох.

Ханнык таксыы өҥөтүнэн туһанар көдьүүстээҕий? Куорат киинигэр сылдьарга түргэнинэн индрайвер ордук. Оттон ыраах, эрдэттэн болдьоһон айанныыр­га – «Максим». «Яндекс» таксыы куорат уһугар кэлэ сатаа­бат, куорат киинигэр арыый чугас аадырыстарга сылдьарга түргэн. Бэҕэһээ «Максим» таксыы мобильнай сыһыарыытын хачайдаабытым. Индрайвертан сыһыарыы уратыта суох. Ол эрээри, айаннаабыт суолум устатын ааҕар таксометр киһини итэҕэтэр.

Ларьяна Алексеева, икки оҕолоох ийэ:

– Таксыы өҥөтүнэн туһана сатаабаппын. Улахан ыксалга биирдэ эмит сакаас­таары гыннахха, ардыгар массыына суох буолааччы. Мобильнай сыһыарыы туттарга судургу, ол эрээри, саастаах дьоҥҥо уустуктардаах буолуон сөп. “Максим”, “Яндекс” сыһыарыылары туттубаппын. Биирдэ эбит индрайверга сакаастыахпын сөп.

Ян Иванов, үс оҕолоох аҕа:

– Таксыы өҥөтүнэн туһана иликпин. Бэйэм биирдэ эбит таксыылааччыбын. Урут “Яндекска” сүүрэр этим. Буонус эҥин ааҕаллар. Онтон оҥорбут харчыгын ылаары гыннаххына, бырыһыан усталлар. Хайдах эрэ ночооттоох курдук санаа­бытым. Ол иһин билигин биирдэ эбит индрайвердыыбын. Аны кинилэр эмиэ бырыһыаннара кырата суох, дьону тиэйэргэ аадырыһыттан көрөн тарыып үрдүөн сөп. Ким да босхо сүүрүөн баҕарбат буоллаҕа дии.