Владимир Прокопьев: «Экэниэмикэбит хайысхаларыгар тутуспут тэтиммит түһүө суоҕа»

Ил Түмэн судаарыстыбаннай тутууга уонна олохтоох бэйэни салайыныы боппуруостарыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Федеральнай Мунньахха туһаайбыт Этиитигэр билиҥҥи кэмҥэ Арассыыйа экэниэмикэтэ атын таһымҥа тахсан эрэрин, онуоха ханнык соруктар туралларын бэлиэтээбитигэр тохтоон, хаһыат саайтын ааҕааччыларыгар тус санаатын үллэһиннэ:

— РФ Бэрэсидьиэнэ В.В.Путин Федеральнай Мунньахха туһаайбыт Этиитин икки чаас кэриҥэ кэм устата эттэ. Манна, бастатан туран, байыаннай эпэрээссийэҕэ сыһыаннаах боппуруоска этиитигэр 2014 сылтан эрэ буолбакка, ол инниттэн арҕаа дойдулар Украинаны Арассыыйаҕа утары туруорар күүстээх үлэни ыыппыттарын, 2014 сылтан Донбасс олохтоохторун сордообуттарын-муҥнаабыттарын, киһи бөҕөнү өлөрбүттэрин, ону арҕаа дойдулар билэ-билэ билбэтэҕэ, көрө-көрө көрбөтөҕө буола олорбуттарын бэлиэтээтэ. Бу балаһыанньаҕа Арассыыйа Донбасска эйэлээх олоҕу эргитэргэ икки өттүттэн кэпсэтии ыытыыга өр кэм устатыгар элбэхтик үлэлэһиитин ылымматахтарын, туһа тахсыбатаҕын ыйда. Ол оннугар кинилэр Украинаны НАТО-ҕа киллэрээри, онон биһиги дойдубутугар кутталы оҥороору соруналларын быһыытынан Арассыыйа көмүскэнии бэрээдэгинэн байыаннай эпэрээссийэ саҕалаабытын бэлиэтээтэ.

Дойду экэниэмикэтин дириҥник ырытта: хайдах балаһыанньаҕа олорорбутун, туох итэҕэс-быһаҕас баарын, ситиһиибит төһөтүн, инники соруктарбытын. Байыаннай эпэрээссийэ саҕаланыытыгар Арассыыйа экэниэмикэтэ кырата 25% таҥнары түһүөҕэ, олох да сууллуоҕа диэн билгэлээһин баара. Ааспыт сыл түмүгүнэн экэниэмикэҕэ түһүү баара-суоҕа 2,1% буолла, инфляция 4-5%-ны кыайбат, учуокка турбут үлэтэ суохтар 3,7%, былааннаммыт үлэ барыта ыытылынна диэн дойду Аҕа баһылыга Этиитигэр тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Ол аата, арҕаа дойдулар биллэрбит сааҥсыйалара үлэлээбэтэ. Бу улахан эрэли үөскэтэр.

Хайа хайысханан барыахтаахпытый, тугу дьаһаныахтаахпытый диэҥҥэ В.В.Путин социальнай эбээһинэстэрбитин, үөрэх, култуура, доруобуйа харыстабыла, онтон да атын ханнык баҕарар хайысхаҕа ылыммыт былааннарбытын толоро олоруохтаахпыт. Экэниэмикэни атын саҥа таһымҥа таһаарарга, холобура үөрэх ситимигэр уларытыылары киллэрэн, үрдүк үөрэхтээһиҥҥэ урукку өттүгэр үчүгэй түмүктэри көрдөрбүт үгэспитигэр тирэҕирэн атыннык хайыһыннарыахпытын, саҥа бырамыысыланнай саҕалааһыннары сайыннарарга улахан суумалаах чэпчэки бырыһыаннаах кирэдьииттэри биэриэхпит диэн этиитэ сонун буолла. Ону сэргэ субъектарга инфраструктура сайдыытыгар бэриллэр кирэдьииттэри лаппа улаатыннарыахпыт диэн этиитин сэргии иһиттибит. Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр муостабыт, атын да суолбут-ииспит тутуллуутугар, энергетикаҕа үбүлээһин көстөрүгэр, экэниэмикэбит хайысхаларыгар тутуспут тэтиммит түһүө суоҕар эрэлбитин күүһүртэ.

Байыаннай дьайыынан сибээстээн буойуттарга уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр судаарыстыба өттүттэн күүстээх өйөбүл баар буоларыгар тохтоото. Ол курдук көмө оҥорууга анал пуонда тэриллиэҕин туһунан эттэ. Билигин баар ньымаларынан уонна баар сокуоннарбытынан судаарыстыба өттүттэн көмө балайда бытаан соҕус, ону тэтимирдиэхпит диэн бэлиэтээтэ. Ол түмүгэр федеральнай уонна олохтоох былаастар өттүлэриттэн байыаннай дьайыы кыттыылаахтара доруобуйаларын чөлүгэр түһэриилэригэр, эмтэниилэригэр, онтон да атын өйөбүллэр улаатыахтарын туһунан иһитиннэрдэ.

Манна даҕатан эттэххэ, федеральнай киин ылыммыт 20-тэн араас көмө көрүҥэ баар буоллаҕына, Ил Дархан дьаһалынан өрөспүүбүлүкэ бэйэтин суотугар итиннэ эбии көмө 16 араас көрүҥүн оҥоро олорор. Ити көмөлөр кэрискэлэрэ өссө да кэҥиэхтэрэ.

Дойду Аҕа баһылыга сүрдээх холкутук уонна бигэтик “Арассыыйа дьоно, биһиги, түмсүүлээх буоллахпытына — барытын кыайыахпыт!” диэн эппитэ барыбытыгар улахан эрэли сахта.